Drewniane skarby Mazowsza - szlak drewnianej architektury sakralnej.

Mazowsze jest niezwykle bogate w przykłady sakralnego budownictwa drewnianego. Na terenie województwa odnotować można ponad 200 godnych uwagi obiektów.

Na obecnym etapie realizacji projektu "Skarbiec Mazowiecki - szlaki turystyczne obiektów sakralnych w Warszawie i na Mazowszu" pragniemy  zachęcić do odwiedzenia i poznania wybranych obiektów.

Na Mazowieckim Szlaku Drewnianej Architektury Sakralnej, któremu nadajemy nazwę Drewniane skarby Mazowsza, będziecie Państwo mogli zwiedzić aż 67 niezwykłych obiektów. Są to w większości mało znane i, choćby z tego powodu, rzadko odwiedzane kościoły i kaplice. Przy typowaniu obiektów braliśmy pod uwagę przede wszystkim ich historię, walory architektoniczne, rolę w lokalnym i ponadlokalnym życiu religijnym. Znajdujące się na szlakach świątynie pozwalają zapoznać się z różnorodnymi, zmieniającymi się w ciągu wieków, formami ich rozplanowania, kształtowania bryły, czy też wyposażenia i zdobienia wnętrza.

Na szlaku Drewniane skarby Mazowsza umieszczone zostały drewniane obiekty sakralne, podzielone na 6 tzw.  pętli: ciechanowską(14 obiektów), ostrołęcką (11), płocką (14), siedlecką (9), warszawską-wschodnią (8) i warszawską-zachodnią (10). W przygotowaniu - pętla radomska (7)

Dla zainteresowanych materiałami drukowanymi wydaliśmy miniprzewodnik "Drewniane skarby Mazowsza" z mapą.

Swój obecny wygląd lekowska świątynia zawdzięcza przebudowie, która miała miejsce w 2. poł. XIX w. Wówczas nie tylko wzbogaciła się o dwuwieżową fasadę i poprzedzającą ją kruchtę, ale zyskała także nowe przekrycie wewnątrz - dawny strop płaski zastąpiło sklepienie kolebkowe.

Kto tutaj przyjedzie, będzie miał również okazję zobaczyć XVII-wieczną, dwukondygnacyjną dzwonnicę z cebulastym hełmem - jedyny taki obiekt na Mazowszu!

Według jednych źródeł parafię pw. św. Stanisława erygował ok. 1280 r. biskup płocki Tomasz, według innych miała ona powstać na przełomie XIII i XIV w.

Wówczas powstał też pierwszy kościół w Lekowie, który przetrwał do początków XV w. Na jego miejscu stanęła kolejna świątynia drewniana. Nie do końca wiadomo, czy ten właśnie obiekt przetrwał przez kolejne trzy stulecia, czy też na przełomie XVI i XVII w. zastąpił go kolejny kościół. W każdym razie z wizytacji przeprowadzonej w 1609 r. wynika, że do drewnianego kościoła przylegała kaplica św. Anny, ufundowana wraz z ołtarzem w 1602 r. przez wojskiego płockiego, Hieronima Dunin-Wolskiego.

Została ona, wraz z kościołem, zastąpiona w latach 1772-1773 zachowaną do dzisiaj świątynią, której budowę rozpoczął w 1772 r. miejscowy proboszcz, ks. Józef Kawczyński, a dokończono ją rok później, już po jego śmierci.

W 2. poł. XIX w. świątynia znajdowała się w bardzo złym stanie. Dopiero w 1870 r. gruntowny remont, dokonany przez miejscowego proboszcza ks. Hipolita Waśniewskiego wraz z parafianami, przyczynił się do uratowania obiektu i do ... zmiany jego wyglądu. Wówczas to - jak pisał rok później "Przegląd Katolicki": "dwie wieże szczytowe, zupełnie spróchniałe obalono, a nowe wybudowano". Ponadto m.in. dobudowano chór muzyczny i dwie kruchty do nawy, wewnątrz zamieniono strop płaski na pozorną kolebkę, wykonano nową podmurówkę i wymieniono znaczne części zniszczonego drewna.

"Skutkiem dopełnionej tej reparacji, kościół lekowski, co do trwałości równy jest prawie nowemu, a estetycznością swoją miłe czyni wrażenie na sercu, i zachęca do modlitwy" - tak pisał w 1871 r. cytowany już "Przegląd Katolicki". W takim stanie kościół trwa już przez kolejne stulecia, a ostatni jego remont przeprowadzono w 2007 r.

CIEKAWOSTKI

Generalny remont kościoła, wykonany w 1870 r. wyceniono na 7168 rubli i 19 kopiejek. Jak pisał rok później "Przegląd Katolicki": "Połowę z tego, to jest rs 3,600, objęte anszlagiem, parafjanie lekowscy za pozwoleniem rządu, z dobrowolnych składek wnieśli. Drugą zaś połowę, ks. Hipolit Waśniewski, proboszcz parafji Lekowy [...] na roboty, upiększenia, malowania i inne potrzeby, z własnych funduszów wypłacił".