Drewniane skarby Mazowsza - szlak drewnianej architektury sakralnej.

Mazowsze jest niezwykle bogate w przykłady sakralnego budownictwa drewnianego. Na terenie województwa odnotować można ponad 200 godnych uwagi obiektów.

Na obecnym etapie realizacji projektu "Skarbiec Mazowiecki - szlaki turystyczne obiektów sakralnych w Warszawie i na Mazowszu" pragniemy  zachęcić do odwiedzenia i poznania wybranych obiektów.

Na Mazowieckim Szlaku Drewnianej Architektury Sakralnej, któremu nadajemy nazwę Drewniane skarby Mazowsza, będziecie Państwo mogli zwiedzić aż 67 niezwykłych obiektów. Są to w większości mało znane i, choćby z tego powodu, rzadko odwiedzane kościoły i kaplice. Przy typowaniu obiektów braliśmy pod uwagę przede wszystkim ich historię, walory architektoniczne, rolę w lokalnym i ponadlokalnym życiu religijnym. Znajdujące się na szlakach świątynie pozwalają zapoznać się z różnorodnymi, zmieniającymi się w ciągu wieków, formami ich rozplanowania, kształtowania bryły, czy też wyposażenia i zdobienia wnętrza.

Na szlaku Drewniane skarby Mazowsza umieszczone zostały drewniane obiekty sakralne, podzielone na 6 tzw.  pętli: ciechanowską(14 obiektów), ostrołęcką (11), płocką (14), siedlecką (9), warszawską-wschodnią (8) i warszawską-zachodnią (10). W przygotowaniu - pętla radomska (7)

Dla zainteresowanych materiałami drukowanymi wydaliśmy miniprzewodnik "Drewniane skarby Mazowsza" z mapą.

Do dzisiaj trwają spory, czy zachowany kościół w Ciemniewku został wzniesiony pod koniec XIX w., czy też wówczas obiekt pochodzący z połowy XVIII w. został jedynie gruntownie odremontowany i przebudowany. Nie zmienia to jednak faktu, że przyjazd do tej miejscowości, położonej13 kilometrów na południowy-wschód od Ciechanowa, będzie niezapomnianym przeżyciem.

HISTORIA

Początki parafii w Ciemniewku, noszącym wówczas nazwę Czerbniewo, sięgają roku 1378. Dokładnie 7 marca erekcji parafii, pw. Najświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja, dokonał biskup płocki Dobiesław. Równocześnie został zbudowany pierwszy kościół, którego patronem został św. Mikołaj. Siedem lat później świątynia po raz pierwszy pojawia się w zapiskach kronikarskich.

Około połowy XVI w. na jej miejscu stanął kolejny kościół drewniany, któremu zmieniono wezwanie na św. Jana Chrzciciela. Minęło kolejne dwieście lat, gdy dzięki staraniom miejscowego proboszcza, ks. Jakuba Ciemniewskiego, przystąpiono do budowy "na raty" kolejnej świątyni drewnianej. W 1757 r. najpierw wybudowano nową nawę, do której z istniejącego jeszcze starego prezbiterium przeniesiono ołtarze, a następnie - po rozebraniu starego - dobudowano do niej nowe prezbiterium. Po zakończeniu budowy nowej świątyni przywrócono jej pierwotne wezwanie - św. Mikołaja.

W 1881 roku, dzięki funduszom właścicielki Ciemniewka Róży Mierzyńskiej, dokonano gruntownej przebudowy i powiększenia kościoła. Według dość powszechnie występującej obecnie wersji uważa się, że wówczas wzniesiono zupełnie nową świątynię, a przy jej budowie wzorowano się jedynie na rozebranym właśnie kościele.

Trudno jednak dać temu wiarę. Tym bardziej, że już w 1890 r. (a więc zaledwie dziewięć lat po zakończeniu remontu) tak rzetelne czasopismo - jakim był "Przegląd Katolicki" - informowało, że "obecny kościół drewniany został - nie wiadomo kiedy i przez kogo wystawiony. Po restauracji w 1881 r. dokonanej kosztem dziedziczki śp. Róży Mierzyńskiej i parafijan, blachą kryty, zewnątrz i wewnątrz olejno malowany, o jednej nawie". A więc jednak "po restauracji", a nie budowie nowego.

Można więc z dużym prawdopodobieństwem przyjąć, że wówczas dokonano jedynie gruntownej przebudowy i powiększenia świątyni. Gdyby powstała nowa, to - zapewne z miejscową "tradycją" - otrzymałaby również nowego patrona. A tak się nie stało.

CIEKAWOSTKI

Projekt polichromii, wykonanej w 1929 r. według projektu Bronisława Bryknera, który był wzorowany na elementach sztuki huculskiej, przyniósł jej autorowi nagrodę na Wystawie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie.