Cerkiew św. Jana Klimaka

Wolska 138/140, 01-126 Warszawa

Szlak: Bijące Serce Historii, pętla: Warszawski szlak ekumeniczny

Cerkiew św. Jana Klimaka
Widok ogólny/fot. Jacek Wiśniewski
Następny

Opis


Informacje podstawowe

Współrzędne GPSGPS: N 52.227732, E 20.945966

Telefon228366816


HistoriaHistoria

Cerkiew została wzniesiona w l. 1903-1905 z fundacji prawosławnego arcybiskupa warszawskiego Hieronima Egzemplarskiego, który w ten sposób chciał uczcić pamięć syna – zmarłego w 1902 r. w Piatigorsku malarza Jana …
Bijące Serce Historii to zbiór tras i proponowanych sposobów zwiedzania warszawskich kościołów. Nazwa szlaku  wyraża przekonanie, że w warszawskich kościołach zapisana została historia stolicy i Polski.

W pierwszej fazie tej części projektu "Skarbiec Mazowiecki" proponujemy zwiedzanie 48 świątyń, uwzględniają one podstawowe kategorie zwiedzania, np."  kościoły wotywne, świątynie związane z kapłańską drogą bł. ks. Jerzego Popiełuszki, kościoły Traktu Królewskiego a także miejsca związane z bł. Janem Pawełem II.

Cerkiew została wzniesiona w l. 1903-1905 z fundacji prawosławnego arcybiskupa warszawskiego Hieronima Egzemplarskiego, który w ten sposób chciał uczcić pamięć syna – zmarłego w 1902 r. w Piatigorsku malarza Jana Ilicza. Wówczas na terenie prawosławnego cmentarza na Woli czynna była niewielka cerkiew pw. Matki Bożej Włodzimierskiej, przekształcona po powstaniu listopadowym z rzymsko-katolickiego kościoła św. Wawrzyńca. W 1903 r. arcybiskup Hieronim zakupił z własnych funduszy przylegającą do cmentarza działkę i wkrótce na tej posesji rozpoczęto budowę. Dwa lata później – 15 października 1905 r. - nastąpiła uroczysta konsekracja nowej cerkwi pod wezwaniem św. Jana Klimaka (Lestwicznina). W tym samym dniu do dolnej cerkwi przeniesiono trumnę ze szczątkami ukochanego syna fundatora. Niedługo potem obok spoczął (zgodnie ze swoją ostatnia wolą) również sam arcybiskup, który zmarł 2 listopada tego samego roku. Budowla od początku posiadała więc dwie kondygnacje. Górna pełniła główne funkcje liturgiczne, dolna – mauzoleum rodzinne fundatora – została poświęcona prorokowi Eliaszowi i bł. Hieronimowi ze Strydonu (były to imiona nadane arcybiskupowi Egzemplarskiemu na chrzcie św. i po złożeniu przez niego ślubów zakonnych). W 1915 r. duchowieństwo parafialne oraz większość wiernych została ewakuowana w głąb Rosji, a cerkiew i cmentarz pozostały pod nadzorem kościelnego. Po I wojnie światowej cerkiew wolska stała się jedną z dwóch (obok cerkwi Marii Magdaleny na Pradze) pozostawionych prawosławnym mieszkańcom stolicy. We wrześniu 1939 r. w pobliżu świątyni przebiegała linia obrony miasta, w sąsiedztwie cerkwi działał punkt opatrunkowy. W czasie powstania warszawskiego 1944 r. teren cmentarza prawosławnego był jednym z wielu miejsc w rejonie Woli, gdzie niemieccy okupanci dokonywali masowych egzekucji na ludności cywilnej i gdzie palili zwłoki ofiar. W pierwszych dniach sierpnia zamordowany został ówczesny proboszcz Teofan Protasiewicz oraz pierwszy wikariusz Anton Kalisiewicz z rodziną. Cerkiew uległa dewastacji w wyniku stacjonowania w niej niemieckich żołnierzy. Po zakończeniu II wojny światowej kolejni proboszczowie podejmowali starania mające na celu uporządkowanie świątyni i cmentarza. W l. 70. XX w. przeprowadzono generalny remont budowli, dokonując przy tym częściowej przebudowy (dostawiono górny chór i poszerzono dolną cerkiew). W l. 1973-1980 wnętrze ozdobiono witrażami i malowidłami. W 2005 roku cerkiew uroczyście obchodziła jubileusz swojego stulecia. Od lat 80. XX w. , w dniu 1 listopada, duchowieństwo i wierni związani z prawosławną parafią św. Jana Klimaka na Woli uczestniczą wraz z kapłanami i wiernymi sąsiedniej parafii rzymsko-katolickiej św. Wawrzyńca we wspólnej procesji i modlitwie za zmarłych na Cmentarzu Prawosławnym. Coroczna ekumeniczna procesja jest wyjątkowym tego typu wydarzeniem w Polsce.

Bijące Serce Historii


Bijące Serce Historii to zbiór tras i proponowanych sposobów zwiedzania warszawskich kościołów. Nazwa szlaku  wyraża przekonanie, że w warszawskich kościołach zapisana została historia stolicy i Polski.

W pierwszej fazie tej części projektu "Skarbiec Mazowiecki" proponujemy zwiedzanie 48 świątyń, uwzględniają one podstawowe kategorie zwiedzania, np."  kościoły wotywne, świątynie związane z kapłańską drogą bł. ks. Jerzego Popiełuszki, kościoły Traktu Królewskiego a także miejsca związane z bł. Janem Pawełem II.