Drewniane skarby Mazowsza - szlak drewnianej architektury sakralnej.

Mazowsze jest niezwykle bogate w przykłady sakralnego budownictwa drewnianego. Na terenie województwa odnotować można ponad 200 godnych uwagi obiektów.

Na obecnym etapie realizacji projektu "Skarbiec Mazowiecki - szlaki turystyczne obiektów sakralnych w Warszawie i na Mazowszu" pragniemy  zachęcić do odwiedzenia i poznania wybranych obiektów.

Na Mazowieckim Szlaku Drewnianej Architektury Sakralnej, któremu nadajemy nazwę Drewniane skarby Mazowsza, będziecie Państwo mogli zwiedzić aż 67 niezwykłych obiektów. Są to w większości mało znane i, choćby z tego powodu, rzadko odwiedzane kościoły i kaplice. Przy typowaniu obiektów braliśmy pod uwagę przede wszystkim ich historię, walory architektoniczne, rolę w lokalnym i ponadlokalnym życiu religijnym. Znajdujące się na szlakach świątynie pozwalają zapoznać się z różnorodnymi, zmieniającymi się w ciągu wieków, formami ich rozplanowania, kształtowania bryły, czy też wyposażenia i zdobienia wnętrza.

Na szlaku Drewniane skarby Mazowsza umieszczone zostały drewniane obiekty sakralne, podzielone na 6 tzw.  pętli: ciechanowską(14 obiektów), ostrołęcką (11), płocką (14), siedlecką (9), warszawską-wschodnią (8) i warszawską-zachodnią (10). W przygotowaniu - pętla radomska (7)

Dla zainteresowanych materiałami drukowanymi wydaliśmy miniprzewodnik "Drewniane skarby Mazowsza" z mapą.

Już co najmniej na początku XVII w. miejsce niedaleko wsi Borowina (bo tak dawniej nazywały się Waliska) słynęło z cudownego źródełka, do którego z każdym rokiem podążały coraz większe rzesze wiernych. W 1650 r. Agnieszka Łakoma, zapewne właścicielka oddalonej o kilka kilometrów wsi Ulów, wystawiła przy nim kościółek pw. Świętego Krzyża. Przy okazji ufundowała także prebendę, którą potwierdził metropolita gnieźnieński i prymas Polski, arcybiskup Maciej Łubieński. Ustanawiając prebendę, fundatorka tego niewielkiego kościoła postanowiła zapewnić fundusze dla duchownych opiekujących się tym lokalnym miejscem kultu, gdyż samo nie mogło zapewnić wystarczających dochodów na ich utrzymanie. Od tego momentu można mówić o rozwoju miejsca, do czego przyczyniało się m.in. organizowanie odpustów na święto Podwyższenia Krzyża Świętego, a później także w drugi dzień Zielonych Świątek.

W 1783 r., jeden z kolejnych dziedziców Ulowa, wojewoda rawski Bazyli Walicki zezwolił na osiedlanie się w Borowinie w okolicach kościółka. W tym celu m.in. pozwolił na wycinanie drzew potrzebnych na budowę domów i zabudowań gospodarczych, a także na okres sześciu lat zwalniał nowych mieszkańców od płacenia czynszu dla dworu.

Chociaż wieś się rozwijała, to jednak w 1850 r., z powodu odbywających się podczas odpustów burd i pijatyk, kuria biskupia w Sandomierzu zadecydowała o zamknięciu kościółka i zakazie organizowania odpustów.

Prawdopodobnie taki stan utrzymał się do początków XX w. Dopiero po zniszczeniu kościoła w Klwowie w 1915 r., przez pewien czas rolę świątyni parafialnej pełniła właśnie kaplica „na Borowinie”. Co ciekawe, chociaż w okresie międzywojennym teren należał administracyjnie do parafii Klwów, to jednak opiekowali się nim ojcowie kapucyni z Nowego Miasta nad Pilicą.

Kościółek, remontowany po II wojnie światowej, a ostatnio w latach 1984-1985, szczęśliwie przetrwał w niezmienionej formie do naszych czasów, będąc nadal świątynią filialną parafii w Klwowie.