Sanktauarium św. Józef Bilczewski abp Lwowa (1920-1923) Parafia Trójcy Przenajświętszej (1325 rok założenia) ul. I. Paderewskiego 9, 32-630 Wilamowice, tel. 33-845 73 66 ks. prałat Michał Boguta proboszcz

Arcybiskup Józef Bilczewski Wilamowice - miejsce urodzenia abpa Józefa Bilczewskiego beatyfikowanego w 26.06.2001 we Lwowie (Jan Paweł II), a kanonizowanego w dniu 23.10.2005 roku w Rzymie (Benedykt XVI).

Sanktuarium Świętego Abpa. Józefa Bilczewskiego. W lipcu 2011 r. Wilamowice-kościół Świętej Trójcy otrzymał relkwię (krople krwi) bł. Jana Pawła II 23 października 2012r. podczas Mszy Świętej J.E. Ks. Biskup Tadeusz Rakoczy ogłosił kościół Przenajświętszej Trójcy Sanktuarium Św. Abpa. Józefa Bilczewskiego. W świątyni - unikatowy ołtarz wykonany przez samouka rzeźbiarza Kazimierza Danka (1934 –2011) – - wilamowicki Wit Stwosz

 

Język wilamowski - tym językiem mówi tylko 70 osób. Dwujęzyczna tablica wita podróżnych wjeżdżających do Wilamowic Uniwersytet Warszawski otwiera projekt, który pozwoli ocalić zagrożoną mowę. Język wilamowski - bo o nim mowa - jest pierwszym językiem dla jedynie około 70 osób - mieszkańców niewielkiego miasteczka Wilamowice w powiecie bielskim na Podbeskidziu. Nie jest to dialekt języka polskiego, niemieckiego ani czeskiego. Przynieśli go ze sobą osadnicy z Europy Zachodniej, którzy w XIII w. założyli miasto. Z analizy języka wilamowskiego można wysnuć wniosek, że założyciele pochodzili z Flandrii lub Fryzji. Wilamowianie zachowali swój język (wymysiöeryś) i odrębność kulturową żyjąc przez długie lata w izolacji. Dopiero w 1945 r. władze narzucone przez ZSRR zakazały używania ich języka i podjęły działania mające na celu zatarcie jakichkolwiek śladów kultury wilamowskiej. Zakaz został zdjęty w 1956 r. Dziś jako pierwszy język wilamowski jest używany przez około 70 osób. Prócz tego część dzieci i młodzieży z Wilamowic uczy się lokalnej mowy w ramach zajęć fakultatywnych w szkole. Kulturę wilamowską pielęgnują też m. in. zespoły regionalne i Stowarzyszenie Wilamowianie, które wspólnie z przedstawicielami Wydziału Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego przygotowało i wystawiło w lutym tego roku na deskach Teatru Polskiego w Warszawie spektakl "Hobbit. Hejn an cyryk", czyli Tolkienowską opowieść o Bilbie Bagginsie w całości w języku wilamowskim. Jak informuje serwis "Naukawpolsce.pap.pl" obecnie naukowcy Wydziału Artes Liberales rozpoczynają trzyletni projekt badawczy, którego celem jest ocalenie języka wilamowskiego przed wymarciem. Projekt otrzymał silne wsparcie finansowe - w ramach programu Twinning Komisji Europejskiej na wspomniane badania przekazano 1 mln euro dofinansowania. Pieniądze i badacze jednak nie mają szans, jeśli zabraknie zaangażowania lokalnej społeczności. Na szczęście Wilamowianie są żywo zainteresowani swoją historią, kulturą, językiem - szeroko rozumianą tożsamością..