Drewniane skarby Mazowsza - szlak drewnianej architektury sakralnej.

Mazowsze jest niezwykle bogate w przykłady sakralnego budownictwa drewnianego. Na terenie województwa odnotować można ponad 200 godnych uwagi obiektów.

Na obecnym etapie realizacji projektu "Skarbiec Mazowiecki - szlaki turystyczne obiektów sakralnych w Warszawie i na Mazowszu" pragniemy  zachęcić do odwiedzenia i poznania wybranych obiektów.

Na Mazowieckim Szlaku Drewnianej Architektury Sakralnej, któremu nadajemy nazwę Drewniane skarby Mazowsza, będziecie Państwo mogli zwiedzić aż 67 niezwykłych obiektów. Są to w większości mało znane i, choćby z tego powodu, rzadko odwiedzane kościoły i kaplice. Przy typowaniu obiektów braliśmy pod uwagę przede wszystkim ich historię, walory architektoniczne, rolę w lokalnym i ponadlokalnym życiu religijnym. Znajdujące się na szlakach świątynie pozwalają zapoznać się z różnorodnymi, zmieniającymi się w ciągu wieków, formami ich rozplanowania, kształtowania bryły, czy też wyposażenia i zdobienia wnętrza.

Na szlaku Drewniane skarby Mazowsza umieszczone zostały drewniane obiekty sakralne, podzielone na 6 tzw.  pętli: ciechanowską(14 obiektów), ostrołęcką (11), płocką (14), siedlecką (9), warszawską-wschodnią (8) i warszawską-zachodnią (10). W przygotowaniu - pętla radomska (7)

Dla zainteresowanych materiałami drukowanymi wydaliśmy miniprzewodnik "Drewniane skarby Mazowsza" z mapą.

Wieś powstała na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego zapewne w 1. poł. XV w. Zasiedlono ją Rusinami, a pierwszym znanym jej właścicielem był Jan Chądzyński herbu Ciołek, który w 1463 r. sprzedał ją Stanisławowi Karskiemu herbu Korab, dziedzicowi Miedzny. 

Kolejny właściciel wsi, Jakub Waszkiewicz, nosił już nazwisko Syroczyński, co odnotowano w dokumentach z 1479 r. W owym czasie nazwa wsi brzmiała Syroczyn lub Syroczyno. Poprzez Klimczyckich, na początku XVI w., trafiła w ręce właściciela Sterdyni - Piotra Kiszki, wojewody połockiego i starosty drohickiego. Zmarł on w 1534 r. Jego wnuk, starosta drohicki Mikołaj Kiszka, ufundował we wsi cerkiew prawosławną pw. Znalezienia Krzyża Świętego. Stało się to w 1596 r. W tym samym roku w Brześciu Litewskim dokonano połączenia Cerkwi prawosławnej z Kościołem łacińskim w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, w wyniku czego część duchownych i wyznawców prawosławia uznała papieża za głowę Kościoła i przyjęła dogmaty katolickie, zachowując bizantyjski ryt liturgiczny. Tutejsza cerkiew przyjęła postanowienia unii brzeskiej dopiero w 1611 r. W tym samym roku erygowano tu unicką parafię. Mikołaj Kiszka nadał parafii grunty, a ponadto polecił, by dziesięciny oddawane dotychczas do kościoła w sąsiednim Łazówku były oddawane proboszczowi w Seroczynie.

Drogą małżeństwa Anny Kiszkówny - najmłodszej córki Mikołaja - ze Zbigniewem Ossolińskim, wieś wraz z innymi dobrami przeszła w ręce tego ostatniego w 1628 r. Ossoliński, który z czasem uzyskał godność starosty drohickiego, a później wojewody podlaskiego, ufundował w 1670 r. nową unicką cerkiew. W połowie XVIII w. Seroczyn znajdował się w rękach Jana Stanisława hr. Ossolińskiego, wnuka Zbigniewa. Drogą małżeństwa dobra sterdyńskie z Seroczynem przechodzą w 1809 r. na Józefa Wawrzyńca Krasińskiego. W 1829 r. Emilia z Ossolińskich i Józef Krasińscy sprzedają dobra sterdyńskie na licytacji. Nabywcami zostali Jan i Anna z Kleckich Łubieńscy. Jednak dziesięć lat później Józef Wawrzyniec Krasiński odkupuje od nich dobra sterdyńskie. Dziedziczy je Paulina, jedna z pięciorga jego dzieci, i w 1844 r. wnosi je w posagu Ludwikowi Górskiemu. Z ich inicjatywy w 1849 r. cerkiew w Seroczynie zostaje poddana renowacji. Dziś nie wiemy czy została ona gruntownie przebudowana czy wzniesiona od nowa. 

W tym czasie proboszczem był tu ks. Nikon Dyakowski, który z własnej inicjatywy zaczął latynizować obrządek. Zakupił organy, używał monstrancji i dzwonka, odprawiał różaniec i koronki, a wnętrze cerkwi upodobnił do kościelnego. W 1867 r. został on usunięty przez władze carskie za niesubordynację i zesłany w głąb Rosji. Jego następca usunął jedynie organy pozostawiając kościelny wystrój. 

W 1875 r. cerkiew zamieniono na prawosławną, a trzy lata później jej wnętrze urządzono w duchu prawosławia, usuwając poprzednie wyposażenie. Pod koniec 1918 r. cerkiew została przekazana przez siedleckiego biskupa łacińskiego rzymokatolikom. Urządzono w niej kościół filialny parafii w Sterdyni. W grudniu 1922 r. erygowano tu samodzielną parafię. W 1993 r. po ukończeniu nowego, murowanego kościoła przeniesiono do niego ołtarze pochodzące z XVIII w. Pozostała ambona z XVIII w. i ławki.

Świątynia jest dwudzielna. Składa się z nawy i węższego prezbiterium. Obie części zbudowano techniką zrębowa, na planie prostokątów. Ściany wzmocniono pionowymi lisicami i oszalowano deskami. W narożnikach między nawą a prezbiterium ulokowano skarbczyk (od południa) i zakrystię (od północy), a nad nimi loże kolatorskie otwarte do prezbiterium. Z czasem do starej zakrystii dobudowano nową, dużo obszerniejszą, nakrytą jednopołaciowym dachem. Nawa i prezbiterium mają wspólny dach pięciopołaciowy, zakończony od zachodu trójkątnym szczytem. Wnętrze przekryte stropem. Od zachodu znajduje się chór muzyczny wsparty na dwóch słupach, z tralkową balustradą.

• Drewniana, dwukondygnacyjna dzwonnica o konstrukcji słupowej, zbudowana w poł. XIX w. Kondygnacje rozdziela daszek okapowy, a całość wieńczy dach brogowy. Pod okapami dekoracje z ozdobnie wyciętych pionowych deszczułek. Dekoracja wejścia do dzwonnicy imituje skromny, klasycystyczny portal. - na zachód od kościoła
• Nowy murowany kościół zbudowany w latach 1991-1993. - na zachód od kościoła drewnianego
• Piętrowa plebania zbudowana w latach 1986-1987. - pomiędzy kościołami

1. poł. XV w. - Lokacja wsi w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego.

1463 r. - Dotychczasowy właściciel wsi, Jan Chądzyński, sprzedał ją Stanisławowi Karskiemu.

Pocz. XVI w. - Klimczyccy sprzedają Seroczyn Piotrowi Kiszce, wojewodzie połockiemu i staroście drohickiemu.

1513 r. - Utworzenie województwa podlaskiego w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego. W jego skład weszła ziemia drohicka wraz z Sawicami.

1569 r. - Włączenie województwa podlaskiego do Korony.

1596 r. - Starosta drohicki Mikołaj Kiszka, ufundował we wsi cerkiew prawosławną.

1611 r. - Tutejsza cerkiew przyjęła postanowienia unii brzeskiej. W tym samym roku erygowano unicką parafię.

1628 r. - Zbigniew Ossoliński wchodzi w posiadanie wsi drogą małżeństwa.

1670 r. - Starosta drohicki, a później wojewoda podlaski, Zbigniew Ossoliński ufundował nową cerkiew unicką.

1795 r. - Wieś trafia do zaboru austriackiego.

1809 r. - Drogą małżeństwa, dobra sterdyńskie z Seroczynem, obejmuje Józef Wawrzyniec Krasiński.

1815 r. - Utworzenie Królestwa Polskiego (zabór rosyjski), które objęło także Seroczyn.

1829 r. - Dobra sterdyńskie kupują na licytacji Jan i Anna Łubieńscy.

1839 r. - Seroczyn i dobra sterdyńskie nabywa Józef Wawrzyniec Krasiński.

1844 r. - Paulina Krasińska wnosi dobra sterdyńskie w posagu Ludwikowi Górskiemu.

1849 r. - Ludwik i Paulina Górscy finansują renowację cerkwi.

1875 r. - Władze carskie przeprowadziły siłą zamianę cerkwi unickiej na prawosławną.

1918 r. - Wieś znalazła się w granicach odrodzonego Państwa Polskiego, a cerkiew została oddana w użytkowanie rzymskim katolikom, jako kościół filialny parafii Sterdyń.

1922 r. - Erygowano samodzielną parafię w Seroczynie.

1993 r. - Ukończenie budowy nowego, murowanego kościoła.

• Grodzisk k. Sterdyni - kościół parafialny pw. Trójcy Przenajświętszej, drewniany, zbudowany w 1778 r. jako cerkiew unicka.
• Gródek nad Bugiem - kościół parafialny pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, drewniany, zbudowany w 1743 r. jako cerkiew unicka.
• Paprotnia - kościół parafialny pw. św. Bartłomieja Apostoła, drewniany, zbudowany w 1761 r. Obecny kształt uzyskał podczas przebudowy w 1906 r.
• Przesmyki - kościół parafialny pw. św. Jakuba Apostoła, drewniany, zbudowany w 1776 r.
• Rogów - kościół parafialny pw. św. Anny, drewniany, zbudowany w 1815 r. jako cerkiew unicka.
• Rozbity Kamień - kościół parafialny pw. Trójcy Przenajświętszej, drewniany, zbudowany w 1778 r.
• Sawice - kościół parafialny pw. św. Jerzego, drewniany, zbudowany w 1815 r. (lub 1738 r.) jako cerkiew unicka.
• Węgrów - zbór ewangelicki, drewniany, zbudowany w 1679 r. na cmentarzu z nagrobkami z XVII w.