Kościół pw. św. Alberta Chmielowskiego i św. Andrzeja Apostoła

pl. Teatralny 18, 00-077 Warszawa

Szlak: Bijące Serce Historii, pętla: Święci patroni polscy I

Kościół pw. św. Alberta Chmielowskiego i św. Andrzeja Apostoła
Widok ogólny/fot. SM
Następny

Bijące Serce Historii

Święci patroni polscy I

Kościół pw. św. Alberta Chmielowskiego i św. Andrzeja Apostoła
Następny

Komentarze i materiały użytkowników


Podziel się materiałami lub linkami do tego obiektu

Aby przesyłać materiały dotyczące obiektów trzeba być zalogowanym!
LogowanieZaloguj się

Komentarze użytkowników 0

Twój komentarz będzie pierwszy. Zapraszamy Cię do wyrażenia swojej opinii!

Twój komentarz

Aby dzielić się opiniami nt poszczególnych obiektów trzeba być zalogowanym!
LogowanieZaloguj się

Opis


Informacje podstawowe

województwo mazowieckie, powiat warszawski, gmina Śródmieście

archidiecezja warszawska, dekanat staromiejski


Współrzędne GPSGPS: N 52.244067, E 21.008297

Telefon228290016

Strona WWWWWW


KalendarzWydarzenia

17 czerwca

odpust - Dzień św. Brata Alberta

Kościół pw. św. Alberta Chmielowskiego i św. Andrzeja Apostoła - Warszawa
w niedzielę przed lub po 17 czerwca Letni Salon Artystów 

30 listopada

odpust - św. Andrzeja Apostoła

Kościół pw. św. Alberta Chmielowskiego i św. Andrzeja Apostoła - Warszawa

HistoriaHistoria

Wschodnią pierzeję warszawskiego Placu Teatralnego stanowi kompleks nowoczesnych budynków z odtworzonymi historycznymi fasadami pałacu Jabłonowskich oraz kościoła sióstr kanoniczek. Mieszczą one banki i biura oraz świątynię skupiającą duszpasterstwo środowisk twórczych. …


ArchitekturaArchitektura

Kościół jest repliką XIX-wiecznej świątyni zaprojektowanej przez Piotra Christiana Aignera. Zbudowano go w latach 1989-1999. Rekonstrukcję frontonu kościoła opracowano w pracowni „Projekt”, nawiązując do klasycznej fasady Aignera. Głównym jej …


ZabytkiZabytki

Pierwotne wyposażenie wnętrza - w dużej części pochodzące ze zbiorów Zamku Królewskiego w Warszawie i Muzeum Narodowego - niestety zostało zniszczone w czasie pożaru w Niedzielę Wielkanocną 23 marca 2008 …


W otoczeniuW otoczeniu

  • Pałac Jabłonowskich - ul. Senatorska 16 - powstał w latach 1773-1785 dla Antoniego Jabłonowskiego według projektu Jakuba Fontany i Dominika Merliniego. Ratusz Warszawy, gdzie urzędował prezydent miasta Stefan Starzyński, …

Daty historyczneDaty historyczne

1715 r. - Budowa klasztoru dla jezuitów i kościoła pw. Św. Krzyża z fundacji prymasa Polski Teodora Potockiego.
1774 r. - Likwidacja klasztoru jezuitów i przekazanie …


Na szlakuNa szlaku

Pętla „Kościoły Starego i Nowego Miasta”:

  • Bazylika Archikatedralna pw. Męczeństwa św. Jana Chrzciciela, ul. Świętojańska 8
  • Kościół pw. MB Łaskawej, ul. Świętojańska 10
  • Kościół pw. św. Marcina, ul. Piwna 9/11
  • Kościół pw. św. …
Bijące Serce Historii to zbiór tras i proponowanych sposobów zwiedzania warszawskich kościołów. Nazwa szlaku  wyraża przekonanie, że w warszawskich kościołach zapisana została historia stolicy i Polski.

W pierwszej fazie tej części projektu "Skarbiec Mazowiecki" proponujemy zwiedzanie 48 świątyń, uwzględniają one podstawowe kategorie zwiedzania, np."  kościoły wotywne, świątynie związane z kapłańską drogą bł. ks. Jerzego Popiełuszki, kościoły Traktu Królewskiego a także miejsca związane z bł. Janem Pawełem II.

Wschodnią pierzeję warszawskiego Placu Teatralnego stanowi kompleks nowoczesnych budynków z odtworzonymi historycznymi fasadami pałacu Jabłonowskich oraz kościoła sióstr kanoniczek. Mieszczą one banki i biura oraz świątynię skupiającą duszpasterstwo środowisk twórczych.

Kościół ma trzech patronów: św. brata Alberta - artystę malarza, powstańca 1863 r., opiekuna biednych; św. Andrzeja Apostoła i od 2008 r. św. Jana Ewangelistę.

Pierwszy kościół w tym miejscu powstał na początku XVIII w., kiedy to z fundacji prymasa Teodora Potockiego wybudowano dla jezuitów z Rawy Mazowieckiej klasztor wraz z małym kościołem pw. Świętego Krzyża. Po kasacie zakonu w 1774 r. świątynia stała się kościołem parafii św. Andrzeja. W 1817 r. przekazano ją wraz z zabudowaniami siostrom kanoniczkom w zamian za zabrany pod budowę Teatru Wielkiego Marywill. Kościół i klasztor zostały w 1819 r. przebudowane według projektu Christiana Piotra Aignera. Świątynia należała do Kapituły Dam Świeckich tego zakonu. Panny kanoniczki prowadziły na Placu Teatralnym szkołę dla dziewcząt „z dobrych domów”.

W dniu 18 sierpnia 1881 r.w tutejszym kościele odbyła się uroczystość ślubna znanego już wówczas pisarza i felietonisty Henryka Sienkiewicza z Marią Szetkiewiczówną.

W niepodległej Polsce w 1920 r. głosił tu wielkopostne nauki młody ksiądz, późniejszy bohater narodowy z wojny polsko-sowieckiej - Ignacy Skorupka.

W okresie II wojny światowej w kościele panien kanoniczek poświęcono sztandar ufundowany przez warszawiaków dla 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej,a w czasie powstania warszawskiego mieścił się tu szpital polowy, zniszczony podczas jednego z bombardowań.

W pierwszych latach powojennych w ruinach kościoła odprawiano jeszcze Msze św. i nabożeństwa, jednak w 1953 r. decyzją władz miasta rozebrano prawie całą wschodnią pierzeję Placu Teatralnego, a na części terenu kościelnego wybudowano blok mieszkalny.

Obecna świątynia powstała w latach 1989-1999. Kamień węgielny pod jej budowę położono we wrześniu 1998 r. 13 czerwca 1999 r. poświecił ją Jan Paweł II, a 25 września konsekrował Józef kard. Glemp, Prymas Polski.

W marcu 2008 r.w Kaplicy Grobu Pańskiego podczas nabożeństwa w Niedzielę Wielkanocną wybuchł pożar, który zniszczył dekoracje, kilka obrazów i uszkodził tynki. Po generalnym remoncie świątynia została oddana do użytku w 2009 r.Tuż po zakończeniu w Watykanie beatyfikacji papieża Polaka (25 kwietnia 2011 r.) w kościele środowisk twórczych przy jego wschodniej ścianie, obok tablicy z Drogą krzyżową w Jerozolimie, odsłonięto ołtarz poświęcony nowemu błogosławionemu.


Kościół jest repliką XIX-wiecznej świątyni zaprojektowanej przez Piotra Christiana Aignera. Zbudowano go w latach 1989-1999. Rekonstrukcję frontonu kościoła opracowano w pracowni „Projekt”, nawiązując do klasycznej fasady Aignera. Głównym jej elementem jest portyk z kolumnadą w porządku jońskim, składającą się z czterech kolumn (o żłobkowanych trzonach i głowicach ozdobionych wolutami w kształcie baranich rogów), na których opiera się trójkątny fronton tworzący tympanon. W jego wnętrzu rzeźba gołębicy symbolizującej Ducha Świętego autorstwa prof. Gustawa Zemły (2004), poniżej na gzymsie napis: Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze Ziemi, tej Ziemi (wers z Ewangelii wypowiedziany przez Jana Pawła II podczas Mszy św. na pl. Piłsudskiego w 1979 r.).

Dwuspadowy dach przysłonięty jest schodkową attyką, na której zwieńczeniu umieszczono krzyż. Wejście do kościoła - szklane drzwi w profilowanym obramieniu, nad którym umieszczono gzyms - znajduje się w prostokątnej niszy.

Na ścianach niszy tablice upamiętniające poświęcenie świątyni przez Jana Pawła II i konsekrację przez abp. Józefa Glempa. Nad wejściem tablica w języku łacińskim mówiąca o wzniesieniu w 1999 r. świątyni dla artystów i literatów oraz herby: Jana Pawła II i abp. Józefa kard. Glempa, nad nimi półokrągłe okno, po bokach kwadratowe, małe okienka. Wnętrze portalu okala gzyms biegnący pomiędzy kondygnacjami.

Fasada świątyni wkomponowana jest w pierzeję placu z kamienicami trójkondygnacyjnymi. Na parterze łukowe portfenetry (wysokie okna sięgające podłogi lub podłoża), kondygnacje oddzielone gzymsami, na dachu lukarny okienne.

Wnętrze świątyni jest trójnawowe i trójprzęsłowe, nawa główna, wyższa od pozostałych, sklepiona kolebkowo. Nawy oddzielone filarami, na których umieszczono zamarkowane pilastry. Wystrój wnętrza opracowali: arch. inż. Bartłomiej Biełyszew, inż arch. Jacek Chyrosz i rektor kościoła ks. Wiesław Niewęgłowski, zaś kamieniarkę wykonała firma Abs-Invest.

W prezbiterium również markowane pilastry i gzyms, w górnej części tylnej ściany- małe, okrągłe okienko. Ołtarz i ambona wykonane ze złocistego marmuru pochodzącego z Werony, tabernakulum w formie podświetlonej hostii. Boczne ołtarze w kształcie arkad również wykonane w marmurze.

W lewej nawie znajduje się ołtarz św. Andrzeja Apostoła z relikwiarzem w formie medalionu i krzyż św. Andrzeja (w kształcie litery X), w prawej nawie - ołtarz św. Jana Ewangelisty z relikwią Apostoła w medalionie z jego wizerunkiem. Na zachodniej ścianie ołtarz św. brata Alberta również z relikwiarzem-medalionem, za tablicą z jerozolimską Drogą krzyżową ołtarz bł. Jana Pawła II, w którym znajdują się relikwie (szkaplerz) Ojca Świętego. Posadzka z marmuru hiszpańskiego.


Pierwotne wyposażenie wnętrza - w dużej części pochodzące ze zbiorów Zamku Królewskiego w Warszawie i Muzeum Narodowego - niestety zostało zniszczone w czasie pożaru w Niedzielę Wielkanocną 23 marca 2008 r. Obecny wystrój kościoła jest efektem prac renowacyjnych uzupełniony nowymi nabytkami:

  • Obraz „Najświętsze Serce Jezusa”. - w ołtarzu głównym
  • Obraz „Matka Królów i Narodu” (XVII w.) ze srebrną sukienką (XVIII w.), będący obrazem polowym królów Polski: Jana Kazimierza, Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Jana III Sobieskiego - przechowywany w Zamku Królewskim w Warszawie. W XIX w. przeniesiony do kościoła pw. św. Andrzeja panien kanoniczek na Placu Teatralnym. Cudownie ocalony w 1944 r., od 1953 r. w katedrze św. Jana Chrzciciela na Starym Mieście. 5 listopada 2005 r. wrócił do kościoła na Placu Teatralnym.
  • Dwa anioły barokowe. - w kaplicy Matki Bożej - po bokach obrazu „Matka Królów i Narodu”.
  • Rzeźba „Ukrzyżowany” (XIX w.), brąz. - w portalu, z lewej strony przed wejściem do kościoła
  • Rzeźba głowy Jana Pawła II, brąz. - w portalu
  • Krzyż w ołtarzu (XIX w.), wykonany w zakładzie Norblina.
  • Obraz „Św. Jan Kanty”(1390-1473, profesor UJ, patron naukowców), mal. Tadeusz Kuntze-Kunicz (Rzym, ok. 1767 r.), ze zbiorów Ciechanowieckich. - w nawie bocznej
  • Droga krzyżowa w Jerozolimie - kamień z Egiptu, w krzyżykach na jej stacjach szczątki skał pochodzących zVia Crucis w Jerozolimie. - na zachodniej ścianie
  • Obraz w ołtarzu bł. Jana Pawła II przedstawiający papieża Jana Pawła II i Prymasa Stefana Wyszyńskiego z wizerunkiem Matki Bożej Częstochowskiej, mal. Maciej Milewski i Andrzej Pryzna. - w marmurowej arkadzie w ołtarzu z relikwiami (szkaplerzem) Ojca Świętego
  • Relikwiarze: św. Andrzeja Apostoła (autor Gustaw Zemła), bł. brata Alberta (autor Stanisław Słonina), św. Jana Ewangelisty.
  • Ikona „Św. Andrzej Apostoł”- dar Kościoła prawosławnego dla Kościoła katolickiego (18 października 2004 r.). - filar przy ołtarzu św. Andrzeja
  • Obrazy współczesnego artysty Jana Nowickiego:„Św. brat Albert Chmielowski”, „Św. Andrzej Apostoł”, „Św. Jan Ewangelista”.

  • Pałac Jabłonowskich - ul. Senatorska 16 - powstał w latach 1773-1785 dla Antoniego Jabłonowskiego według projektu Jakuba Fontany i Dominika Merliniego. Ratusz Warszawy, gdzie urzędował prezydent miasta Stefan Starzyński, stąd kierował cywilną obroną miasta we wrześniu 1939 r. i stąd hitlerowcy zabrali go do obozu koncentracyjnego, gdzie zginął. Obecny budynek powstał w latach 1989-1999.
  • Głaz pamięci Krzysztofa Kamila Baczyńskiego - na tyłach Pałacu Jabłonowskich - upamiętnia miejsce, gdzie znajdował się powstańczy grób poety, który poległ na Placu Teatralnym 4 sierpnia 1944 r.
  • Teatr Wielki - Plac Teatralny 1 - zbudowany w latach 1825-1833 według projektu Antonia Corazziego.
  • Pomnik Wojciecha Bogusławskiego - przed prawym skrzydłem Teatru Wielkiego - według projektu Jana Szczepkowskiego, odsłonięty 27 września 1936 r.
  • Pomnik Stanisława Moniuszki - przed lewym skrzydłem Teatru Wielkiego - według projektu Jana     Szczepkowskiego.
  • Pomnik południka warszawskiego - Plac Teatralny - powstał w 1880 r., ustawiony w miejscu hipotetycznego położenia południka (faktycznie południk przechodzi 700 m na zachód).
  • Pałac Blanka - ul. Senatorska 14 - zbudowany w latach 1762-1764 przez Szymona Bogumiła Zuga dla warszawskiego bankiera Piotra Blanka, 4 sierpnia 1944 r. zginął tu Krzysztof Kamil Baczyński, pierwszy budynek odbudowany w Warszawie po zniszczeniach wojennych.
  • Krzyż w miejscu, gdzie Jan Paweł II odprawił 2 czerwca 1979 r. Mszę św.na Placu Zwycięstwa (obecnie Plac Piłsudskiego) w czasie swojej pielgrzymki do Ojczyzny i wypowiedział znamienne słowa:Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze Ziemi, tej Ziemi”.
  • Grób Nieznanego Żołnierza - Plac Piłsudskiego, w kolumnadzie dawnego Pałacu saskiego - symboliczny grób żołnierzy-bezimiennych Obrońców Ojczyzny, w którym pochowano Nieznanego Obrońcę Lwowa z 1918 r., odsłonięty w 1925 r.

1715 r. - Budowa klasztoru dla jezuitów i kościoła pw. Św. Krzyża z fundacji prymasa Polski Teodora Potockiego.
1774 r. - Likwidacja klasztoru jezuitów i przekazanie zabudowań przy ul. Senatorskiej parafii św. Andrzeja.
1819 r. - Przekazanie pannom kanoniczkom zabudowań pojezuickich z kościołem i przeprowadzenie przebudowy według projektu Piotra Christiana Aignera.
18 sierpnia 1881 r.- Ślub Henryka Sienkiewicza z Marią Szetkiewiczówną w kościele panien kanoniczek.
1920 r. - W kościele panien kanoniczek głosi kazanie ks.Ignacy Skorupka.
1942 r. - Wykonano w Warszawie sztandar dla 1.Samodzielnej Brygady Spadochronowejktóry potajemnie poświęcono w kościele panien kanoniczek.
15 czerwca 1944 r.
- Przekazanie do Londynu sztandaru dla 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej.
1944 r.- Zbombardowanie kościoła, w którym mieścił się w czasie powstania warszawskiego szpital polowy.
1953 r.- Decyzją władz miasta rozebrano kościół pw. św. Andrzeja.
2 czerwca 1979 r. - Jan Paweł II odprawił na Pl. Zwycięstwa (obecnie Pl. Piłsudskiego) Mszę św., podczas której wypowiedział znamienne słowa: „Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze Ziemi, tej Ziemi”. 

1998 r. - Duszpasterstwo Środowisk Twórczych po ponad półwieczu rozpoczęło odbudowę kościoła.

13 czerwca 1999 r. - Świątynię poświęcił Jan Paweł II.
25 września 1999 r. - Kościół konsekrował kard. Józef Glemp Prymas Polski.
30 listopada 2003 r.- Sprowadzenie relikwii św. Andrzeja Apostoła z Amalfi koło Neapolu.
2 czerwca 2004 r. - Sprowadzenie relikwii św. brata Alberta.
14 października 2004 r. - Msza św. ekumeniczna, podczas której prawosławny ks. Jerzy Tofiluk przekazał ikonę „Św. Andrzej Apostoł” rzymskokatolickiemu Kościołowi Środowisk Twórczych.
Wrzesień 2005 r.- Rozbudowa świątyni o prawą nawę (powiększenie o ok. 30%).

5 listopada 2005 r. - W 61 lat po wojnie powraca do świątyni obraz „Matka Królów i Narodu”.

23 marca 2008 r. - Pożar kościoła podczas Mszy św. rezurekcyjnej w Wielką Niedzielę.
27 grudnia 2008 r. - Przekazanie kościołowi relikwii św. Jana Ewangelisty, który staje się trzecim patronem świątyni.
25 kwietnia 2011 r. - Beatyfikacja Jana Pawła II.
1 maja 2011 r. - Uroczystość beatyfikacji Jana Pawła II.


Pętla „Kościoły Starego i Nowego Miasta”:

  • Bazylika Archikatedralna pw. Męczeństwa św. Jana Chrzciciela, ul. Świętojańska 8
  • Kościół pw. MB Łaskawej, ul. Świętojańska 10
  • Kościół pw. św. Marcina, ul. Piwna 9/11
  • Kościół pw. św. Ducha, ul. Długa 3
  • Kościół pw. św. Jacka, ul. Freta 8/10
  • Kościół pw. św. Kazimierza Królewicza, Rynek Nowego Miasta 2
  • Kościół pw. św. Benona, ul. Piesza 1
  • Kościół pw. Nawiedzenia NMP, ul. Przyrynek 2
  • Kościół pw. Stygmatów św. Franciszka z Asyżu, ul. Zakroczymska 1
  • Katedra Polowa Wojska Polskiego pw. NMP Królowej Polski, ul. Długa
  • Kościół pw. Przemienienia Pańskiego, ul. Miodowa 13


Pętla „Kościoły wotywne”:

Lewobrzeżna Warszawa

  • Kościół pw. Nawiedzenia NMP, ul. Przyrynek 2
  • Kościół pw. św. Kazimierza Królewicza, Rynek Nowego Miasta 2
  • Kościół pw. Przemienienia Pańskiego, ul. Miodowa 13
  • Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego, ul. Senatorska 31/33
  • Kościół pw. św. Aleksandra, Pl. Trzech Krzyży