Szlak " Sakralne Perły Mazowsza" to pierwszy etap prezentacji najcenniejszych obiektów sakralnych na Mazowszu. Znajdą się na nim zarówno zabytki tej klasy, co katedra w Płocku, jak i sanktuarium w Loretto, czy kaplica w Choszczówce, związana ze sługa Bożym kard. Stefanem Wyszyńskim. O ich znaczeniu decydują zarówno walory historyczne, jak i religijne - wiele z nich to interesujące miejsca pielgrzymkowe lub związane z wybitnymi postaciami polskiego życia religijnego i patriotycznego.

Lokalny szlak powiatu warszawskiego zachodniego jest specyficznym szlakiem powiatowym. Umieszczono na nim 9 obiektów, które zostały oznakowane zewnętrznymi tablicami informacyjnymi. W projekcie "Skarbiec Mazowiecki" szlak ten pełnił funkcję testową. Jego walory historyczne sa nie do przecenienia. Dodatkowym jego atutem, zwłaszcza dla warszawian jest jego bliskie położenie w stosunku do Stolicy i zlokalizowanie na tzw. szlaku, trakcie królewskim, którego współczesną perłą jest Żelazowa Wola, miejsce narodzin Fryderyka Chopina.

Szlak " Sakralne Perły Mazowsza" to pierwszy etap prezentacji najcenniejszych obiektów sakralnych na Mazowszu. Znajdą się na nim zarówno zabytki tej klasy, co katedra w Płocku, jak i sanktuarium w Loretto, czy kaplica w Choszczówce, związana ze sługa Bożym kard. Stefanem Wyszyńskim. O ich znaczeniu decydują zarówno walory historyczne, jak i religijne - wiele z nich to interesujące miejsca pielgrzymkowe lub związane z wybitnymi postaciami polskiego życia religijnego i patriotycznego.

Pierwsza wzmianka o Lipkowie pochodzi z 1414 r. jako własności rycerskiego rodu Prusów. Wieś położona na skraju Puszczy Kampinoskiej, w XVIII w. należała do rodziny Zamoyskich, potem Mniszchów, a od 1 stycznia 1790 r. do Ormianina Jakuba Paschalisa Jakubowicza, który wybudował tu dwór i kościół oraz otworzył manufakturę pasów kontuszowych, która już wkrótce stała się znaną na szeroką skalę wytwórnią, zatrudniającą kilkaset osób. Wysokiej jakości pasy lipkowskie obok pasów słuckich i kobyłeckich były chlubą polskiej produkcji persjarskiej. W 1791 r. manufakturę zwiedził król Stanisław August Poniatowski, który w tym samym roku za "pomnożenie pożytecznych rękodzieł, wysokie walory artystyczne produkcji oraz szkolenie fachowych pracowników i majstrów tkackich" nobilitował Jakuba Paschalisa. Przyjął on nazwisko Jakubowicz, herb Jakub I, odmianę herbu Junosza, z wyobrażeniem Baranka Paschalnego z chorągiewką. Pasy kontuszowe były produkowane w manufakturze lipkowskiej do 1794 r., kiedy to nastąpiła zmiana mody i pasy, jako charakterystyczna część stroju szlacheckiego, wyszły z użycia.

Po śmierci Jakuba Paschalisa oraz jego syna Feliksa, który był kolejnym właścicielem Lipkowa, w 1818 r. wieś stała się własnością najstarszego syna, Józefa Paschalisa Jakubowicza i jego żony Ludwiki z Ryxów. Po przeprowadzeniu remontu zniszczonych budynków fabrycznych manufaktura wznowiła produkcję, tym razem materiałów jedwabnych, płóciennych i bawełnianych.

Po śmierci Jakubowiczów majątek miał kilku właścicieli. W 1880 r. przejął go - późniejszy teść Henryka Sienkiewicza - Kazimierz Szetkiewicz. W 1883 r. Szetkiewicz sprzedał majątek, który do 1937 r. wielokrotnie zmieniał właścicieli.

Po II wojnie światowej w wyniku reformy rolnej na miejscu majątku powstał PGR, którego pracownicy w 1948r. przypadkiem zaprószyli ogień i zabytkowy dwór spłonął.

Kościół w Lipkowie, choć otoczony literacką, sienkiewiczowską legendą ma stosunkowo krótką historię. Ufundowany w 1792 r. przez Jakuba Paschalisa Jakubowicza, zbudowany został według projektu Hilarego Szpilowskiego jako kaplica dworska. W 1830 r. parafia przestała istnieć, zaś kościół nie użytkowany popadł w ruinę. Odbudowany został dopiero w latach 1950-1952 w oparciu o fragmenty oryginalnych murów. W 1952 r. erygowano parafię. W następnych latach budynek kościoła został zaniedbany, nabożeństwa przeniesiono do tymczasowej kaplicy. Obecnie podjęto prace remontowe.

Kościół jest klasycystyczny, jednonawowy, wzniesiony na planie prostokąta zamkniętego łukowym prezbiterium. Fasadę dzielą pilastry toskańskie, a szczyt wieńczy trójkątny murek attykowy i czworobocznawieża.

Klasycystyczny ołtarz główny oraz dwa murowane ołtarze boczne, zrekonstruowane w latach 50. XX w.

• Murowany dwór barokowo-klasycystyczny zbudowany w 1792 r. przez Paschalisa Jakubowicza. Nieumyślnie spalony w 1948 r., odbudowany został w 1957 r. (obecnie plebania).
• Oficyna dworska z 1792 r., odbudowana w 1957 r.
• Krajobrazowy park dworski z końca XVIII w. Aleja lipowa prowadząca od kościoła do dworu jest pomnikiem przyrody.
• Późnoklasycystyczny nagrobek rodziny Paschalisów na przykościelnym cmentarzu.

1414-1425 - Pierwsze wzmianki o Lipkowie. Właścicielami wsi była wówczas rodzina szlachecka herbu Prus.

XVIII w. - Dobra lipkowskie należały do kanclerza wielkiego koronnego Andrzeja Zamoyskiego, następnie do marszałka wielkiego koronnego Michała Mniszcha.

1790 r. - Majątek w Lipkowie nabył Ormianin Jakub Paschalis. Założył tu manufakturę pasów kontuszowych.

1791 r. - Manufakturę zwiedził król Stanisław August Poniatowski.

1792 r. - Z fundacji Jakuba Paschalisa Jakubowicza, w Lipkowie wzniesiono kościół według projektu Hilarego Szpilowskiego.

1818 r. - Manufaktura stała się własnością Józefa Paschalisa Jakubowicza i jego żony Ludwiki z Ryxów. Wyrabiano w niej materiały jedwabne, płócienne i bawełniane.

1831 r. - Budynki manufaktury uległy zniszczeniu.

1880 r. - Właścicielem dóbr lipkowskich został Kazimierz Szetkiewicz - teść Henryka Sienkiewicza, który tu umiejscowił pojedynek Wołodyjowskiego z Bohunem.

1948 r. - Pożar dworu w Lipkowie.

1950-1952 - Odbudowa kościoła w Lipkowie i erygowanie parafii.

XX/XXI w. - Postępujące zaniedbanie i dewastacja budynku kościoła.

• Błonie - kościół pw. Świętej Trójcy. Wczesnogotycki z elementami późnogotyckimi kościół Świętej Trójcy należy do najstarszych obiektów sakralnych na Mazowszu, przyjmuje się, że pochodzi sprzed 1257 r. Pomimo pożaru i zniszczeń wojennych, m.in. w XVII w., zachował XIII-wieczny układ architektoniczny. Starą zakrystię i prezbiterium przykrywa sklepienie kryształowe z 1. poł. XVI w., zaś w nawach bocznych oraz w części nawy głównej podziwiać można sklepienia krzyżowo-żebrowe z XIII w. W XVII w. był przebudowywany uzyskując cechy barokowe.
• Borzęcin - kościół pw. św. Wincentego Ferreriusza. Jedna z najstarszych parafii na Mazowszu, powstała między rokiem 1166 a 1254. Murowany kościół z połowy XIX w., eklektyczny z dominującymi akcentami neorenesansu.
• Kampinos - kościół pw. Wniebowzięcia NMP. Kościół w stylu polskiego baroku, wzniesiony pod koniec XVIII w. Wyposażenie, o dominującym białym kolorze i złoconych ornamentach, nosi cechy późnobarokowe. Wśród zabytków, m.in. pochodzący z początku XVII w. i otaczany lokalnym kultem obraz "Matka Boża z Dzieciątkiem"- Pani Kampinosu.
• Laski - kaplica pw. Matki Bożej Anielskiej. Drewniana, trójnawowa kaplica w stylu zakopiańskim zbudowana w latach 1922-1925 według projektu Łukasza Wolskiego.
• Leszno - kościół pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela. Murowany kościół, wzniesiony w latach 1894-1898 według projektu Konstantego Wojciechowskiego, utrzymany w stylu neogotyckim. Ciekawostką są secesyjne polichromie z początku XX w., prawdopodobnie inspirowane twórczością Józefa Mehoffera.
• Rokitno - kościół pw. Wniebowzięcia NMP. Barokowy kościół z końca XVIII w. zbudowany według projektu Jana Tomasza Bellottiego. Wewnątrz, m.in. łaskami słynący obraz Matki Bożej (XVI/XVII w.) malowany temperą na desce. Prymas Polski kard. Józef Glemp 8 września 2004 r. podniósł parafię Wniebowzięcia NMP do godności Sanktuarium Diecezjalnego Archidiecezji Warszawskiej.
• Stare Babice - kościół pw. Wniebowzięcia NMP. Neobarokowy kościół z 1728 r., w latach 1899-1902 przebudowany. W pobliżu kościoła istnieje Aleja Dębów Katyńskich - powstała w kwietniu 2010 r. dla upamiętnienia ofiar polskiej Golgoty Wschodu oraz Katastrofy smoleńskiej.
• Zaborów - kościół pw. św. Anny. Klasycystyczny, murowany, zbudowany w 1791 r. według projektu Hilarego Szpilowskiego, z fundacji właścicieli Zaborowa - Placyda i Karoliny Izbińskich herbu Prawdzic.