Opactwo pobenedyktyńskie

Tumska 3a, 09-402 Płock

Szlak: Sakralne Perły Mazowsza, pętla: Pętla zachodnia

  • Widok ogólny na Wzgórze Tumskie
  • Budynek opactwa
Następny

Komentarze i materiały użytkowników


Podziel się materiałami lub linkami do tego obiektu

Aby przesyłać materiały dotyczące obiektów trzeba być zalogowanym!
LogowanieZaloguj się

Komentarze użytkowników 0

Twój komentarz będzie pierwszy. Zapraszamy Cię do wyrażenia swojej opinii!

Twój komentarz

Aby dzielić się opiniami nt poszczególnych obiektów trzeba być zalogowanym!
LogowanieZaloguj się

Opis


Informacje podstawowe

województwo mazowieckie, powiat Płock, gmina Płock

diecezja płocka, dekanat płocki zachodni


Współrzędne GPSGPS: N 52.541372, E 19.690174

Telefon242622623

Strona WWWWWW

Emailmdp@mdplock.pl


HistoriaHistoria

Opactwo pobenedyktyńskie z elementami zamku książąt mazowieckich to druga po bazylice katedralnej najważniejsza budowla na Wzgórzu Tumskim. Obecnie mieści się tu Muzeum Diecezjalne. Opactwo wznosi się naprzeciw płockiej katedry.
 
W …

ArchitekturaArchitektura

Opactwo pobenedyktyńskie to zespół zabytków architektury nagromadzonych w ciągu wieków. Podczas badań archeologicznych odkryto tu pozostałości drewniano-ziemnego grodu wczesnopiastowskiego i romańską rotundę, których ślady możemy zobaczyć na dziedzińcu opactwa. Z …

ZabytkiZabytki

Zabytki we wnętrzu opactwa to zbiory muzeum diecezji płockiej, która istnieje od 1075 r. Wcześniej skarby muzeum eksponowano w małym zabytkowym budynku obok gmachu Kurii. Ze względu na niewielką powierzchnię …

W otoczeniuW otoczeniu

  • Zarys palatium Bolesława Chrobrego. - na dziedzińcu opactwa
  • Pozostałości preromańskiej rotundy z pocz. XI w. Rotunda pełniła funkcję kościoła, tu pochowani zostali rodzice Bolesława Krzywoustego. W jej miejscu położono kamień z …

Daty historyczneDaty historyczne

X w. - Powstanie pierwszych budowli przedromańskich.

1085 r. - Urodził się książę Bolesław III Krzywousty.

XIV w. - Objęcie Księstwa Płockiego przez króla Kazimierza Wielkiego, budowa zamku gotyckiego.

Szlak " Sakralne Perły Mazowsza" to pierwszy etap prezentacji najcenniejszych obiektów sakralnych na Mazowszu. Znajdą się na nim zarówno zabytki tej klasy, co katedra w Płocku, jak i sanktuarium w Loretto, czy kaplica w Choszczówce, związana ze sługa Bożym kard. Stefanem Wyszyńskim. O ich znaczeniu decydują zarówno walory historyczne, jak i religijne - wiele z nich to interesujące miejsca pielgrzymkowe lub związane z wybitnymi postaciami polskiego życia religijnego i patriotycznego.

Opactwo pobenedyktyńskie z elementami zamku książąt mazowieckich to druga po bazylice katedralnej najważniejsza budowla na Wzgórzu Tumskim. Obecnie mieści się tu Muzeum Diecezjalne. Opactwo wznosi się naprzeciw płockiej katedry.
 
W miejscu wcześniejszego grodu i pierwszej siedziby książąt polskich Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego w XIV w. za czasów króla Kazimierza Wielkiego na Wzgórzu Tumskim powstał zamek obronny murowany z cegły. Był on siedzibą książąt mazowieckich do końca XV w., wtedy w wyniku osunięcia się skarpy wiślanej uległ częściowemu zniszczeniu.
 
Za panowania króla Zygmunta Starego w XVI w. zamek został odnowiony jako siedziba starosty płockiego. Następnie król Zygmunt Stary przekazał go benedyktynom, którzy wznieśli murowany późnogotycki kościół oraz budynki klasztorne.
 
Na początku XVII w. opat Stanisław Starczewski przeprowadził gruntowny remont kościoła i budynków klasztornych. Kościół św. Wojciecha otrzymał bogaty wczesnobarokowy wystrój z marmurowym, monumentalnym ołtarzem głównym i portalem projektu królewskiego architekta Mateo Castello.
 
W okresie potopu szwedzkiego i wojny północnej kompleks zabudowań został doszczętnie ograbiony i nigdy nie odzyskał dawnej świetności. W 1781 r. benedyktyni opuścili Płock i zostali przeniesieni przez bp. Michała Poniatowskiego do Pułtuska. Opactwo zajęło seminarium duchowne.
 
W 1856 r. w celu powiększenia seminarium kościół został rozebrany. Ołtarz główny przeniesiono do płockiej fary, zaś portal do Bądkowa Kościelnego. W 1866 r. gmach przejęły władze rosyjskie i utworzyły w nim państwowe gimnazjum żeńskie. W okresie międzywojennym mieściła się tu m.in. szkoła muzyczna dla organistów. W latach 60. XX w. budynki opactwa benedyktynów zostały poddane gruntownemu remontowi i przekazane Muzeum Mazowieckiemu.
 
W 2005 r. nowym właścicielem opactwa została Kuria płocka. W latach 2006-2008 przeprowadzono gruntowny remont budynku opactwa, który stał się siedzibą Muzeum Diecezjalnego.
Opactwo pobenedyktyńskie to zespół zabytków architektury nagromadzonych w ciągu wieków. Podczas badań archeologicznych odkryto tu pozostałości drewniano-ziemnego grodu wczesnopiastowskiego i romańską rotundę, których ślady możemy zobaczyć na dziedzińcu opactwa. Z okresu księcia Władysława Hermana pochodzi wczesnoromańskie palatium wybudowane przez muratorów z Kolonii. Ściany palatium zachowały się do dziś jako fragment zamku książąt mazowieckich. Z umieszczonej na ścianie tablicy dowiadujemy się, że tu w 1085 r. urodził się Bolesław III Krzywousty.
 
W XIV w. za czasów króla Kazimierza Wielkiego na Wzgórzu Tumskim powstał gotycki zamek obronny murowany z cegły. Pozostałością po zamku są dwie wieże: Szlachecka i Zegarowa oraz fragmenty gotyckich murów zamkowych.
 
W okresie XVI-XX w. zamek był wielokrotnie przebudowywany i rozbudowywany. Król Zygmunt Stary odbudował zamek, benedyktyni zaadoptowali go do swoich potrzeb i wybudowali kościół klasztorny. Z tych czasów zachowały się fragmenty późnogotyckiego kościoła klasztornego i elementy architektury renesansowej, m.in. okna i portale otworów drzwiowych, które możemy zobaczyć zwiedzając muzeum. W XVIII w. nastąpiła kolejna adaptacja budowli na potrzeby seminarium diecezji płockiej. W XIX w. mieściła się tu szkoła żeńska, w okresie międzywojennym budynek przejęła szkoła muzyczna. W okresie okupacji niemieckiej budynek został zamieniony na budynek mieszkalny. W latach 60. XX w. nastąpiła jego przebudowa na potrzeby Muzeum Secesji. Na początku XXI w. przeprowadzono generalny remont i rewitalizację obiektu, przywracając jego dawną świetność. Kompleks opactwa benedyktyńskiego przejęła Kuria płocka z przeznaczeniem na Muzeum Diecezjalne.
 
Każda przebudowa i adaptacja pozostawiła, zarówno we wnętrzu opactwa jak i w wyglądzie elewacji, fragmenty architektury barokowej i klasycystycznej. Ostatnia - przeprowadzona pod kierunkiem konserwatora zabytków - zachowała elementy architektury od wczesnoromańskiej po współczesną.
Zabytki we wnętrzu opactwa to zbiory muzeum diecezji płockiej, która istnieje od 1075 r. Wcześniej skarby muzeum eksponowano w małym zabytkowym budynku obok gmachu Kurii. Ze względu na niewielką powierzchnię wystawienniczą ekspozycja stała obejmowała tylko 25% zbiorów. W Muzeum Diecezjalnym mieszczącym się w opactwie wyeksponowano całość bogatych zbiorów, m.in.: monety, współczesne malarstwo o tematyce sakralnej, pasy kontuszowe oraz skarbiec diecezjalny z bezcennymi zabytkami sztuki sakralnej, m.in. hermę na relikwię św. Zygmunta, patrona Płocka (dar Kazimierza Wielkiego z 1370 r.), kielich z pateną ufundowany przez księcia Konrada Mazowieckiego oraz liczne monstrancje.
 
Na uwagę zasługuje ekspozycja "Chrystus w sztuce", prezentująca imponujące zbiory malarstwa i rzeźby sakralnej, także gotyckiej.
 
W dawnym opactwie benedyktyńskim Muzeum Diecezjalne organizuje wystawy czasowe, głównie współczesnej sztuki sakralnej.
 
W muzeum można zobaczyć m.in. dzieła zmarłej ostatnio (14.04.2011 r.) wybitnej malarki Wiesławy Kwiatkowskiej z cyklu "Madonny z poezji polskiej" oraz "Anioły z poezji polskiej" (np. do "Litanii Polskiej" ks. Jana Twardowskiego).
  • Zarys palatium Bolesława Chrobrego. - na dziedzińcu opactwa
  • Pozostałości preromańskiej rotundy z pocz. XI w. Rotunda pełniła funkcję kościoła, tu pochowani zostali rodzice Bolesława Krzywoustego. W jej miejscu położono kamień z tablicą z napisem: Preromańska rotunda z absydą i lożą emporową z pocz. XI w. - przed wejściem do katedry
  • Bazylika mniejsza katedralna pw. Wniebowzięcia NMP. - naprzeciw opactwa
  • Na Starym Mieście znajduje się wiele cennych zabytków świeckich i sakralnych.

X w. - Powstanie pierwszych budowli przedromańskich.

1085 r. - Urodził się książę Bolesław III Krzywousty.

XIV w. - Objęcie Księstwa Płockiego przez króla Kazimierza Wielkiego, budowa zamku gotyckiego.

1495 r. - Włączenie Księstwa Płockiego do Korony.

1532 r. - Osunięcie się do Wisły części zabudowań zamkowych i odbudowa zamku przez króla Zygmunta Starego.

1538 r. - Objęcie zamku przez benedyktynów.

1707 r. - Zniszczenie zamku w czasie wojny północnej.

1748 r. - Benedyktyni opuszczają Płock i przenoszą się do Pułtuska.

XVIII w. - Adaptacja opactwa benedyktyńskiego dla potrzeb seminarium duchownego.

1856 r. - Rozbiórka pobenedyktyńskiego kościoła klasztornego.

1866 r. - Utworzenie przez władze rosyjskie państwowego gimnazjum żeńskiego.

1919-1939 - W opactwie mieści się szkoła muzyczna dla organistów i mieszkania prywatne.

Po 1945 r. - Zajęcie opactwa na mieszkania prywatne.

1973-2005 - Opactwo jest siedzibą Muzeum Mazowieckiego (Muzeum Secesji).

2006-2008 - Generalny remont opactwa benedyktyńskiego.

2008 r. - Poświęcenie odbudowanego opactwa pobenedyktyńskiego z przeznaczeniem na Muzeum Diecezjalne.



  • Bazylika mniejsza pw. Wniebowzięcia NMP w Płocku.