Bazylika katedralna pw. Wniebowzięcia NMP

Tumska 1, 09-402 Płock

Szlak: Sakralne Perły Mazowsza, pętla: Pętla zachodnia

  • Widok ogólny
  • Kopuła
  • Kopuła
  • Fasada boczna
Następny

Komentarze i materiały użytkowników


Podziel się materiałami lub linkami do tego obiektu

Aby przesyłać materiały dotyczące obiektów trzeba być zalogowanym!
LogowanieZaloguj się

Komentarze użytkowników 0

Twój komentarz będzie pierwszy. Zapraszamy Cię do wyrażenia swojej opinii!

Twój komentarz

Aby dzielić się opiniami nt poszczególnych obiektów trzeba być zalogowanym!
LogowanieZaloguj się

Opis

Informacje podstawowe

województwo mazowieckie, powiat Płock, gmina Płock

diecezja radomska, dekanat przytycki

Współrzędne GPSGPS: N 52.541535, E 19.689036

Telefon242622623

Strona WWWWWW

Emailkatedra@diecezjaplocka.pl

KalendarzWydarzenia

15 sierpnia

Wniebowzięcia NMP

Bazylika katedralna pw. Wniebowzięcia NMP - Płock

HistoriaHistoria

Najstarszą i najcenniejszą świątynią Płocka jest bazylika katedralna pw. Wniebowzięcia NMP. Góruje ona nad Wzgórzem Tumskim od końca XI w. Najpierw była to budowla drewniana, a następnie murowana.
 
Katedra zbudowana …
Pokaż całość Maximise

ArchitekturaArchitektura

Architektoniczny kształt bazyliki pochodzi z początku XX w. Została ona przebudowana w stylu neorenesansowym według projektu architekta Stefana Szyllera z zachowaniem nagromadzonych w ciągu wieków jej najcenniejszych elementów.
 
Bazylika jest …
Pokaż całość Maximise

ZabytkiZabytki

W prezbiterium:
  • Neorenesansowy ołtarz główny z 1937 r. projektu Stefana Szyllera. 
  • Największy witraż katedry - przestawia Wniebowzięcie NMP, patronki katedry.
  • Drewniane stalle.
  • Tron biskupi z herbem kapituły płockiej, będący dziełem sztuki snycerskiej.
  • Fotel tronowy z …
Pokaż całość Maximise

W otoczeniuW otoczeniu

  • Pomnik papieża Jana Pawła II projektu znanego rzeźbiarza Gustawa Zemły, odsłonięty w 1994 r. - przed bazyliką
  • Muzeum Diecezjalne w dawnym opactwie benedyktyńskim.
  • Diecezjalne Sanktuarium Bożego Miłosierdzia.
  • Kościół Starokatolicki Mariawitów.
  • Na Starym Mieście można …
Pokaż całość Maximise

Daty historyczneDaty historyczne

1075 r. - Powstanie biskupstwa płockiego.

XI w. - Podniesienie wczesnośredniowiecznego kościoła do rangi katedry.

1129-1144 - Budowa nowej romańskiej katedry fundacji biskupa płockiego Aleksandraz Malonne.

1144 r. - …

Pokaż całość Maximise

Na szlakuNa szlaku

Opactwo pobenedyktyńskie z Muzeum Diecezjalnym w Płocku.
Pokaż całość Maximise

Szlak " Sakralne Perły Mazowsza" to pierwszy etap prezentacji najcenniejszych obiektów sakralnych na Mazowszu. Znajdą się na nim zarówno zabytki tej klasy, co katedra w Płocku, jak i sanktuarium w Loretto, czy kaplica w Choszczówce, związana ze sługa Bożym kard. Stefanem Wyszyńskim. O ich znaczeniu decydują zarówno walory historyczne, jak i religijne - wiele z nich to interesujące miejsca pielgrzymkowe lub związane z wybitnymi postaciami polskiego życia religijnego i patriotycznego.

Najstarszą i najcenniejszą świątynią Płocka jest bazylika katedralna pw. Wniebowzięcia NMP. Góruje ona nad Wzgórzem Tumskim od końca XI w. Najpierw była to budowla drewniana, a następnie murowana.
 
Katedra zbudowana została z ciosów kamiennych w stylu romańskim w latach 1129-1144 z fundacji biskupa płockiego Aleksandra z Malonne. W 1156 r. w świątyni zamontowano piękne brązowe drzwi wykonane w Magdeburgu na zamówienie bp. Aleksandra z Malonne. W niewyjaśnionych okolicznościach pod koniec XIII w. znalazły się one w soborze Mądrości Bożej w Nowogrodzie Wielkim, gdzie znajdują się do dziś. Od 1981r. wierna kopia drzwi zaliczana jest do najwybitniejszych dzieł sztuki romańskiej w Polsce.
 
Od XII w. rozwija się tu kult św. Zygmunta, którego relikwie znajdują się w hermie (rodzaj relikwiarza) podarowanej kościołowi w 1370 r. przez króla Kazimierza Wielkiego.
 
Po pożarze w 1530 r. katedra została gruntownie przebudowana w stylu renesansowym pod kierunkiem architekta Jana Baptysty z Wenecji. Wówczas zbudowano kopułę nad transeptem kościoła i przedłużono prezbiterium, do którego dobudowano zakrystię, skarbiec i kapitularz. Jednocześnie urządzono wnętrze katedry. W latach 1784-1787 z inicjatywy biskupa płockiego Michała Poniatowskiego przebudowano świątynię w stylu klasycystycznym. W 1825 r. w kaplicy zwanej Królewską złożono szczątki Władysława Hermana i Bolesława III Krzywoustego. W 1900 r. ze względu na bardzo zły stan katedry Kapituła płocka podjęła decyzję o jej generalnym remoncie. Projekt przebudowy katedry w stylu neorenesansowym wykonał architekt Stefan Szyller. Biskup Jerzy Szembek 8 listopada 1903 r. dokonał rekonsekracji świątyni. Papież Pius X 1 lipca 1910 r. obdarzył katedrę płocką tytułem bazyliki mniejszej. W 1991 r. nawiedził katedrę papież Jan Paweł II.
Architektoniczny kształt bazyliki pochodzi z początku XX w. Została ona przebudowana w stylu neorenesansowym według projektu architekta Stefana Szyllera z zachowaniem nagromadzonych w ciągu wieków jej najcenniejszych elementów.
 
Bazylika jest budowlą trójnawową z dwiema wieżami, kopułą, czterema kaplicami bocznymi, dwiema zakrystiami, skarbcem i kapitularzem, w podziemiu została umieszczona krypta biskupów płockich. Dla upamiętnienia najważniejszych prac architektonicznych od chwili powstania świątyni artysta rzeźbiarz Zygmunt Langman wykonał w piaskowcu cztery tablice herbowe biskupów najbardziej zasłużonych dla katedry: Aleksandra z Malonne, Andrzeja Noskowskiego, Michała Poniatowskiego i Jerzego Szembeka. Poniżej tablic z herbami w fasadzie zwraca uwagę neoromańska rozeta wykonana w piaskowcu. W tympanonie przedstawiona jest scena ofiarowania świątyni Matce Bożej Mazowieckiej, której towarzyszą św. Zygmunt i św. Stanisław Kostka oraz wykonawcy ostatniej przebudowy katedry z XX w. i przedstawiciele wszystkich stanów. W ozdobnym portalu w 1981 r. wmontowano kopię Drzwi płockich przedstawiającą historię zbawienia w postaci rzeźb.
 
Wewnątrz katedry, na jej ścianach bocznych, artysta malarz Władysław Drapiewski wykonał bogatą polichromię. Freski zajmujące wszystkie ściany świątyni przestawiają m.in. sceny biblijne i wizerunki Maryi z Litanii Loretańskiej. Interesującym elementem polichromii są herby prawie wszystkich biskupów płockich: od bp. Marka do abp. Stanisława Wielgusa. Zwiedzając katedrę możemy odnaleźć elementy architektury romańskiej, gotyckiej, renesansowej, klasycystycznej i współczesnej.
W prezbiterium:
  • Neorenesansowy ołtarz główny z 1937 r. projektu Stefana Szyllera. 
  • Największy witraż katedry - przestawia Wniebowzięcie NMP, patronki katedry.
  • Drewniane stalle.
  • Tron biskupi z herbem kapituły płockiej, będący dziełem sztuki snycerskiej.
  • Fotel tronowy z pocz. XX w. 
  • Posoborowy ołtarz z brązowego marmuru.
  • Dwa ołtarze z figurami Matki Bożej Mazowieckiej i Chrystusa Ukrzyżowanego. - na filarach przy prezbiterium

W nawie północnej:

  • Kaplica Królewska z sarkofagiem władców Polski: Władysława Hermana i Bolesława III Krzywoustego, których szczątki spoczywają w podziemiu kaplicy.
  • Ołtarz św. Stanisława Szczepanowskiego wykonany w kieleckim marmurze techniką mozaikową według projektu Władysława Drapiewskiego.
  • Ołtarz Serca Jezusowego z figurą Chrystusa ze św. Dominikiem i św. Małgorzatą Marią Alacoque.
  • Kaplica Najświętszego Sakramentu z ołtarzem projektu Józefa Drapiewskiego.

W nawie południowej:

  • Kaplica św. Rodziny z obrazem "Św. Rodzina" w dolnej części nastawy ołtarzowej.
  • Ołtarz św. Teresy od Dzieciątka Jezus z pochodzącą z Włoch płaskorzeźbą świętej.
  • Ołtarz św. Stanisława Kostki według projektu Stefana Szyllera.
  • Kaplica św. Zygmunta, patrona Płocka, według projektu Stefana Szyllera. Nad ołtarzem umieszczono witraż "Św. Zygmunt".

W katedrze znajdują się także:

  • Organy wykonane w 1907 r. przez firmę Wilhelma Sauera, pochodzące z nieczynnego kościoła ewangelickiego w Żarach, zrekonstruowane przez Dominika Biernackiego po ich przewiezieniu do Płocka.
  • Liczne nagrobki i epitafia, m.in. XVI-wieczne: bp. Jakuba Buczackiego i bp. Piotra Dunina-Wolskiego.
  • Rzeźby nagrobne z XVII w.

  • Pomnik papieża Jana Pawła II projektu znanego rzeźbiarza Gustawa Zemły, odsłonięty w 1994 r. - przed bazyliką
  • Muzeum Diecezjalne w dawnym opactwie benedyktyńskim.
  • Diecezjalne Sanktuarium Bożego Miłosierdzia.
  • Kościół Starokatolicki Mariawitów.
  • Na Starym Mieście można zobaczyć wiele cennych zabytków architektury sakralnej i świeckiej, m.in. klasycystyczny ratusz, stary cmentarz i pomniki wybitnych postaci związanych z Płockiem, np. poety Władysława Broniewskiego autorstwa Gustawa Zemły.

1075 r. - Powstanie biskupstwa płockiego.

XI w. - Podniesienie wczesnośredniowiecznego kościoła do rangi katedry.

1129-1144 - Budowa nowej romańskiej katedry fundacji biskupa płockiego Aleksandraz Malonne.

1144 r. - Konsekracja świątyni.

1152-1156 - Zamontowanie ozdobnych drzwi do katedry ("Drzwi Płockie").

1233 r. - Pożar niszczy katedrę.

1243 r. - Napad Prusów na Płock i obrabowanie katedry.

1288-1289 - Najazdy Litwinów.

XIII/XIV w. - Przebudowa katedry na gotycką.

1530 r. - Groźny pożar spowodował zawalenie się lewej nawy kościoła.

1531-1534 - Odbudowa katedry w stylu renesansowym przez budowniczych pracujących naWawelu: Bernardino Zanobi, Giovanniego Cini ze Sieny i Filipa z Fiesole.

1784-1787 - Kolejna przebudowa katedry w stylu klasycystycznym z inicjatywy bp. Michała Poniatowskiego.

1900-1903 - Odbudowa katedry w stylu neorenesansowym.

1903 r. - Rekonsekracja katedry przez bp. Jerzego Szembeka.

1904-1916 - Wykonanie polichromii autorstwa Władysława Drapiewskiego.

1910 r. - Katedra otrzymuje godność bazyliki mniejszej.

1991 r. - Bazylikę katedralną nawiedza papież Jan Paweł II.



Opactwo pobenedyktyńskie z Muzeum Diecezjalnym w Płocku.