Cerkiew św. Marii Magdaleny

Al. Solidarności 52, 03-402 Warszawa

Szlak: Bijące Serce Historii, pętla: Warszawski szlak ekumeniczny

  • Widok ogólny
  • Wnętrze
  • Wnętrze
  • Wnętrze
  • Wnętrze
  • Wnętrze
Następny

Komentarze i materiały użytkowników


Podziel się materiałami lub linkami do tego obiektu

Aby przesyłać materiały dotyczące obiektów trzeba być zalogowanym!
LogowanieZaloguj się

Komentarze użytkowników 0

Twój komentarz będzie pierwszy. Zapraszamy Cię do wyrażenia swojej opinii!

Twój komentarz

Aby dzielić się opiniami nt poszczególnych obiektów trzeba być zalogowanym!
LogowanieZaloguj się

Opis


Informacje podstawowe

województwo mazowieckie, powiat warszawski, gmina Warszawa

diecezja warszawsko-praska, dekanat praski


Współrzędne GPSGPS: N 52.254755, E 21.033381

Strona WWWWWW


HistoriaHistoria

Cerkiew katedralna p.w. Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny wzniesiono w latach 1867-1869. Powstała u wylotu alei prowadzącej od ówczesnego Mostu Kierbedzia - w bezpośrednim sąsiedztwie nowo wybudowanego Dworca Kolei Warszawsko-Petersburskiej …

ArchitekturaArchitektura

Autorem projektu świątyni był prawosławny architekt synodalny Mikołaj Syczew. Budowlę w stylu bizantyjsko-rosyjskim wzniesiono na planie krzyża greckiego, z ołtarzem skierowanym na wschód. Dach cerkwi wieńczy pięć cebulastych kopuł opartych …

ZabytkiZabytki

W wystroju cerkwi górnej najistotniejszym elementem jest zwieńczony krzyżem pozłacany trzyrzędowy ikonostas z ikonami autorstwa Wasyla Wasiljewa. Zgodnie z tradycją znajduje się w nim troje drzwi: środkowe carskie (królewskie) wrota …

W otoczeniuW otoczeniu

Na terenie przycerkiewnym, po lewej stronie od wejścia głównego, można oglądać stare dzwony, uszkodzone przez Niemców w 1944. Zdemontowano je i pocięto z zamiarem przetopienia, ale pozostawiono w parafii po …

Daty historyczneDaty historyczne

1867 (14 czerwca) - położenie kamienia węgielnego pod budowę; 1869 (29 czerwca) - uroczystość wyświęcenia cerkwi ; 1892 - uroczystość 25. rocznicy rozpoczęcia budowy świątyni, urządzenie ołtarza bocznego poświęconego św. …

Na szlakuNa szlaku

Kościół ewangelicko-reformowany, al. Solidarności 74; Synagoga im. Zalmana i Rywki Nożyków, ul. Twarda 6
Bijące Serce Historii to zbiór tras i proponowanych sposobów zwiedzania warszawskich kościołów. Nazwa szlaku  wyraża przekonanie, że w warszawskich kościołach zapisana została historia stolicy i Polski.

W pierwszej fazie tej części projektu "Skarbiec Mazowiecki" proponujemy zwiedzanie 48 świątyń, uwzględniają one podstawowe kategorie zwiedzania, np."  kościoły wotywne, świątynie związane z kapłańską drogą bł. ks. Jerzego Popiełuszki, kościoły Traktu Królewskiego a także miejsca związane z bł. Janem Pawełem II.

Cerkiew katedralna p.w. Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny wzniesiono w latach 1867-1869. Powstała u wylotu alei prowadzącej od ówczesnego Mostu Kierbedzia - w bezpośrednim sąsiedztwie nowo wybudowanego Dworca Kolei Warszawsko-Petersburskiej (obecnie w pobliżu stoi Dworzec Wileński). Kamień węgielny pod budowę położono 14 czerwca 1867 r. Dwa lata później - 29 czerwca 1869 r. - odbyła się uroczystość wyświęcenia cerkwi. Pierwszym proboszczem został ks. Mikołaj Juchnowski. Tutejsza parafia od początku służyła nie tylko prawosławnym mieszkańcom Pragi i okolicznych powiatów, ale także urzędnikom linii Kolei Warszawsko-Petersburskiej i Warszawsko-Terespolskiej oraz wojskowym z prawobrzeżnych garnizonów. Zdobienie i wyposażanie wnętrza trwało wiele lat. Ozdobiły je freski rosyjskich artystów: Wasyla Wasiljewa i Romana Winogradowa, a liturgiczne srebra pochodziły ze znanej cesarskiej pracowni złotniczej Pawła Sazikowa. Kiedy w 1892 r. obchodzono 25. rocznicę rozpoczęcia budowy świątyni, w lewej bocznej nawie urządzono ołtarz boczny poświęcony św. Hiobowi Poczajowskiemu. W 1895 r. pod kierunkiem architekta Władymira Pokrowskiego przeprowadzono generalny remont cerkwi. W 1915 r. wraz z ewakuacją w głąb Rosji wojsk carskich i ludności prawosławnej wywieziono także elementy wyposażenia, w tym cenną ikonę Bogurodzicy Poczajowskiej – dar zakonników z greckiej góry Atos. Po I wojnie światowej cerkiew praska była jedną z trzech funkcjonujących w Warszawie i przejęła funkcje metropolitalne. Przeprowadzono szereg prac remontowo-budowlanych tak zewnątrz (1925), jak i wewnątrz (l. 30. XX w.) świątyni. W 1928 r. urządzono i poświęcono dolną cerkiew p.w. Męki Pańskiej. We wrześniu 1939 r. znalazła w niej schronienie podczas bombardowań okoliczna ludność cywilna. Podczas bombardowań zginął proboszcz katedry protoprezbiter Terencjusz Teodorowicz. We wrześniu 1944 r. podczas ostrzału pociski uszkodziły główną kopułę wywołując pożar. Uszkodzenia prowizorycznie naprawiono w l. 1945-1946, a generalny remont wykonano w l. 50. XX w. Prace remontowe wewnątrz świątyni podjęto jednak dopiero w l. 1968-1969. W 1996 r. przebudowano dolną cerkiew nadając jej formę krzyża. Remonty świątyni kontynuowano też po roku 2000 (m.in. renowacje fresków). Cerkiew św. Marii Magdaleny to dziś nie tylko świątynia parafialna, ale (jako siedziba arcybiskupa) miejsce soborów prawosławnego episkopatu polskiego, święceń biskupów i spotkań dyplomatycznych. Od 1993 r. katedra praska jest również siedzibą prawosławnego ordynariatu polowego. W budynkach parafialnych działają m.in.: Centrum Kultury Prawosławnej im. Cyryla i Metodego, Metropolitalny Dom Studenta, kaplica i muzeum.
Autorem projektu świątyni był prawosławny architekt synodalny Mikołaj Syczew. Budowlę w stylu bizantyjsko-rosyjskim wzniesiono na planie krzyża greckiego, z ołtarzem skierowanym na wschód. Dach cerkwi wieńczy pięć cebulastych kopuł opartych na ośmiobocznych podstawach tzw. barabanach (część z nich pełni funkcję dzwonnicy). Obecny kształt kopuł i ich zdobienia (bez charakterystycznych, pozłacanych „żeberek” na zewnątrz, które istniały do 1944 r.) są efektem powojennej odbudowy. Tonda w górnych partiach ścian oraz nad wejściami zdobiły dawniej freski Romana Winogradowa – dziś pozostają puste. Charakterystycznym elementem architektury są również smukłe półkoliście zakończone okna, oddzielone od siebie półkolumnami. Cerkiew św. Marii Magdaleny jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych (obok kościoła św. Floriana) obiektów architektury w krajobrazie warszawskiej Pragi.
W wystroju cerkwi górnej najistotniejszym elementem jest zwieńczony krzyżem pozłacany trzyrzędowy ikonostas z ikonami autorstwa Wasyla Wasiljewa. Zgodnie z tradycją znajduje się w nim troje drzwi: środkowe carskie (królewskie) wrota z ikonami Zwiastowania i czterech ewangelistów, dwoje bocznych wrót (diakońskich) z ikonami św. arcydiakona Stefana(po prawej) i proroka Elizeusza (po lewej). W najniższym rzędzie umieszczono również wizerunki Chrystusa Zbawiciela, Przenajświętszej Bogurodzicy, św. Włodzimierza Kijowskiego i patronki cerkwi - św. Marii Magdaleny. W drugim rzędzie odnajdujemy ikonę Ostatniej Wieczerzy oraz ikony najważniejszych świąt prawosławnych (tzw. prazdniki). W najwyższym rzędzie widzimy ikonę Świętej Trójcy w otoczeniu ikon Zmartwychwstania i Wniebowstąpienia. W prawej nawie od 1928 r. znajduje się ikona Matki Bożej Poczajowskiej autorstwa archimandryty Paisjusza z Ławry Poczajowskiej, która zastąpiła wcześniejszą cudowną ikonę wywiezioną w 1915 r. w głąb Rosji..Ikona Matki Bożej Częstochowskiej ufundowana została w 1926 r. jako votum wdzięczności prawosławnych mieszkańców Pragi za ocalenie świątyni przed wyburzeniem. Ołtarz boczny poświęcony św. Hiobowi Poczajowskiemu - patronowi prawosławnej diecezji warszawskiej został w 1892 przeniesiony prawdopodobnie z innej warszawskiej cerkwi, być może z cerkwi w Łazienkach lub kaplicy dawnego Warszawskiego Gimnazjum Męskiego. Z pierwotnego wystroju zachowała się jedynie część polichromii. Jedyne ocalałe malowidło Wasyla Wasiljewa znajduje się w absydzie ołtarzowej ("Ostatnia Wieczerza"), wnętrze zdobi też 27 fresków Romana Winogradowa (m.in. postacie świętych i apostołów na ścianach). W skromniejszy ikonostas dolnej cerkwi p.w. Świętej Męki Pańskiej wkomponowano m.in. elementy malachitowej kolumny z dawnego Soboru Saskiego. Inne relikty z rozebranego Soboru Aleksandra Newskiego (przechowywane do 1985 r. w warszawskim Muzeum Narodowym) można zobaczyć w prawej nawie. Jest to galeria składająca się z fragmentów mozaiki Ostatnia Wieczerza, zrealizowana w 1996 r., podczas gruntownej przebudowy dolnej cerkwi. Wtedy też powstały polichromie zdobiące dolną świątynię , których autorami są Sotiris i Lidia Pantopulos. Najcenniejszą ikoną dolnej cerkwi jest cudowna Iwerska Ikona Bogurodzicy – podarowana cerkwi praskiej w 1904 r. przez greckich mnichów, umieszczona po lewej stronie przed ikonostasem. Po prawej stronie znajduje się ikona św. Dionizego Aeropagity – patrona metropolity Dionizego, budowniczego dolnej cerkwi.
Na terenie przycerkiewnym, po lewej stronie od wejścia głównego, można oglądać stare dzwony, uszkodzone przez Niemców w 1944. Zdemontowano je i pocięto z zamiarem przetopienia, ale pozostawiono w parafii po tym, jak okazało się że stop użyty do ich wykonania nie nadaje się do celów zbrojeniowych. W sąsiedztwie cerkwi – w dawnym budynku parafialnym z 1871 r., znajduje się siedziba Prawosławnego Metropolity Warszawskiego i całej Polski Sawy, zwierzchnika Polskiego Prawosławnego Kościoła Autokefalicznego. Sąsiaduje z nim, wybudowany w okresie międzywojennym (dziś nowo wyremontowany)dawny internat dla studentów teologii prawosławnej Uniwersytetu Warszawskiego, dziś mieszczący Metropolitalny Dom Studenta. Po II wojnie światowej budynek przejął Urząd Bezpieczeństwa, a potem cieszący się złą sławą komisariat MO na Cyryla i Metodego – w 2004 r. budynek został odzyskany przez społeczność prawosławną i na nowo zagospodarowany.
1867 (14 czerwca) - położenie kamienia węgielnego pod budowę; 1869 (29 czerwca) - uroczystość wyświęcenia cerkwi ; 1892 - uroczystość 25. rocznicy rozpoczęcia budowy świątyni, urządzenie ołtarza bocznego poświęconego św. Hiobowi Poczajowskiemu; 1895 - generalny remont cerkwi pod kierunkiem arch. Władymira Pokrowskiego; 1915 (5 sierpnia) - ewakuacja duchowieństwa i ludności prawosławnej w głąb Rosji; 1921 (oficjalnie 1922) – przeniesienie na Pragę siedziby metropolitów warszawskich i całej Polski , cerkiew św. Marii Magdaleny uzyskuje status soboru; 1928 – urządzenie i poświęcenie dolnej cerkwi p.w. Męki Pańskiej; 1944 (wrzesień) – uszkodzenie kopuły głównej i częściowe zniszczenie cerkwi podczas ostrzału artyleryjskiego; 1945-1946 – prowizoryczny remont cerkwi; l. 50. XX w. - generalny remont budowli; 1968-1969 - prace remontowe wewnątrz świątyni; 1993 – ustanowienie w cerkwi praskiej siedziby prawosławnego ordynariatu polowego; 1996 - przebudowa cerkwi dolnej, umieszczenie w niej galerii z fragmentami mozaik z d. Soboru Saskiego; 2004 – odzyskanie dawnego budynku parafialnego przy ul. Cyryla i Metodego 4;
Kościół ewangelicko-reformowany, al. Solidarności 74; Synagoga im. Zalmana i Rywki Nożyków, ul. Twarda 6