województwo mazowieckie, powiat warszawski, gmina Praga Północ
diecezja warszawsko-praska, dekanat praski
GPS: N 52.251944, E 21.030278
6190960
WWW
katedra.floriana@gmail.com
Bijące Serce Historii to zbiór tras i proponowanych sposobów zwiedzania warszawskich kościołów. Nazwa szlaku wyraża przekonanie, że w warszawskich kościołach zapisana została historia stolicy i Polski.
W pierwszej fazie tej części projektu "Skarbiec Mazowiecki" proponujemy zwiedzanie 48 świątyń, uwzględniają one podstawowe kategorie zwiedzania, np." kościoły wotywne, świątynie związane z kapłańską drogą bł. ks. Jerzego Popiełuszki, kościoły Traktu Królewskiego a także miejsca związane z bł. Janem Pawełem II.
Na początku XIX w., po zakończeniu wojen napoleońskich, ludność Pragi zmuszona była do korzystania z jedynej ocalałej świątyni - niewielkiej Kaplicy Loretańskiej stanowiącej fragment klasztoru i kościoła oo. Bernardynów. W 1882 r. z inicjatywy duchowieństwa i mieszkańców Pragi zawiązał się Komitet Budowy nowego kościoła. Władze carskie wydały zgodę na budowę, wyznaczajac jednocześnie lokalizację i pozwalając na zbiórkę pieniężną (ograniczoną). W 1886 r. ogłoszono konkurs na projekt świątyni. Wybrano projekt jednego z najbardziej znanych architektów tamtego okresu, Józefa Piusa Dziekońskiego. Projekt ów zakładał budowę monumentalnej świątyni neogotyckiej, tzw. styl wiślano-bałtycki.
Po wmurowaniu kamienia węgielnego w 1888 r. rozpoczęto budowę, która trwała 13 lat. Kościół konsekrowano 29 września 1901 r. W latach 1919-1931 rektorem kościoła był ks. Ignacy Kłopotowski, założyciel zakonu sióstr loretanek.
W latach 30. XX w. kościół poddano niewielkiej przebudowie, rozbierając fragmenty wież po stwierdzeniu naruszenia ich konstrukcji, czego przyczyną mógł być potężny wybuch prochowni na terenie warszawskiej Cytadeli w dniu 13 października 1923 r. lub niestabilność terenu, na którym kościół zbudowano.
Podczas okupacji hitlerowskiej świątynia służyła mieszkańcom Pragi, aż do wysadzenia jej 14 sierpnia 1944 r., przez wycofujące się na lewy brzeg Wisły wojska niemieckie. Ocalały jedynie dwie figury świętych patronów oraz fragment prezbiterium z obrazem "Matka Boża Częstochowska".
W 1947 r. przystąpiono do odbudowy kościoła według oryginalnego projektu, zmodyfikowanego przez prof. Stanisława Marzyńskiego. W 1961 r. Prymas Stefan Wyszyński poświęcił kościół, jednak prace wykończeniowe trwały do początku lat 70. XX w.
Nowy etap w historii kościoła rozpoczął się wraz z powołaniem do życia w 1992 r. diecezji warszawsko-praskiej i podniesieniem kościoła do rangi katedry. Pierwszym ordynariuszem diecezji został bp Kazimierz Romaniuk.
W 1997 r. świątynia otrzymała tytuł bazyliki mniejszej, zaś 13 czerwca 1999 r. na placu przed katedrą papież Jan Paweł II odprawił nabożeństwo dla mieszkańców Pragi. W 2001 r. nastąpiła rekonsekracja świątyni jako bazyliki katedralnej, zaś w 2005 r. beatyfikowano w niej bł. ks. Ignacego Kłopotowskiego.
Kościół został zbudowany w popularnym pod koniec XIX w. na ziemiach polskich, stylu neogotyckim. Jego polska odmiana była określana jako styl wiślano-bałtycki (takiego terminu używał Józef Pius Dziekoński). Charakteryzowało go połączenie typowych cech gotyckich, takich jak czerwona cegła i elementy budownictwa zamkowego z architekturą sakralną Zachodu (katedry).
Można spotkać opinię, że europejska forma świątyni miała stanowić przeciwwagę dla wybudowanej w pobliżu prawosławnej cerkwi pw. św. Marii Magdaleny.
W praskiej świątyni związki z gotykiem są wyraźnie widoczne. Układ frontu kościoła (fasady) - w pewnym okresie, po usunięciu hełmów wież, kościół nazwano nawet "praską Notre-Dame", zastosowanie rzadkich w Polsce - a powszechnych w Europie - łuków przyporowych, podtrzymujących ściany itp. Duża ilość zastosowanych ozdób - maswerków, rozet, sterczyn i profilowanej cegły - wzbogaca bryłę świątyni, czyniąc ją bardziej reprezentacyjną.
Do budowy świątyni (pomimo skromnych funduszy) użyto najlepszej dostępnej na warszawskim rynku cegły, pochodzącej z cegielni Kazimierza Grancowa. Kościół posiada pięć wież: dwie w fasadzie (wys. 75 m) oraz trzy niewielkie wieżyczki; jedna z nich pełni funkcję sygnaturki.
Po obu stronach świątyni (po zewnętrznej stronie transeptu - poprzecznej nawy) umieszczono na filarach figury patronów: św. Michała Archanioła (strona lewa) i św. Floriana męczennika (strona prawa). Figury przetrwały zniszczenia wojenne.
Przestronne wnętrze kościoła, poprzez swoje proporcje, sprawia wrażenie monumentalnego. Efekt potęguje duża ilość blend czyli "ślepych okien", sugerujących istnienie rozbudowanego systemu empor, arkad i przejść. Zwraca również uwagę użycie olbrzymiej ilości profilowanej cegły (filary); jak podają niektóre źródła, do powojennej odbudowy zorganizowano specjalną cegielnię.
W kościele nie zachowało się przedwojenne wyposażenie. Pierwszy powojenny etap zagospodarowania wnętrza nastąpił bezpośrednio po odbudowie, drugi - po ustanowieniu diecezji i nowych funkcji świątyni jako katedry.
- W latach 1995-1996 przebudowano prezbiterium, ustawiając nową, wykonaną we Włoszech mensę ołtarza głównego oraz tron dla biskupa ordynariusza. Świątynia otrzymała wówczas nowe, utrzymane w stylu neogotyckim, ołtarze w zakończeniach transeptu. W ołtarzu po prawej stronie znajduje się współczesny obraz "Św. Antoni Padewski" (mal. Zofia Grabska), zaś obok - popiersie bł. ks. Ignacego Kłopotowskiego z relikwiarzem jego serca. W ołtarzu po lewej stronie znajdują się obrazy: "Jezus Miłosierny" (mal. Bronisław Rutkowski), "Św. Faustyna" i "Matka Boża Nieustającej Pomocy" oraz popiersie papieża Jana Pawła II.
- W kaplicy Najświętszego Sakramentu znajduje się obraz "Matka Boża Częstochowska".
- W ołtarzu głównym znajdują się figury Chrystusa na krzyżu oraz Matki Bożej i św. Jana - być może pochodzące z belki tęczowej innej świątyni.
- W kościele znajduje się kilka cennych obrazów, depozytów Muzeum Narodowego w Warszawie, m.in: "Ostatnia Wieczerza" Jeana Jouveneta (XVIII w.), "Uczta w Emaus" Jana ter Borcha (XVII w.) oraz "Zmartwychwstanie" Johanna Michaela Rottmayra (XVIII w.).
- Zespół współczesnych witraży - fundacji parafii i dekanatów diecezji.
- W przedsionku - krucyfiks pochodzący z kaplicy pobliskiego szpitala Przemienienia Pańskiego, uznawany przez mieszkańców Pragi za słynący cudami.
- Front świątyni ozdabiają trzy mozaiki: postać Chrystusa, herb Pragi i herb biskupi pierwszego ordynariusza diecezji, bp. Kazimierza Romaniuka.
● Pomnik ks. Ignacego Skorupki - poległego 14 sierpnia 1920 r. w bitwie pod Ossowem, będącej częścią Bitwy Warszawskiej - autorstwa Andrzeja Renesa, odsłonięty 13 sierpnia 2005 r., w 85. rocznicę bitwy.
1882 r. - Powstanie Komitetu Budowy Kościoła.
1886 r. - Konkurs na projekt świątyni.
13 czerwca 1888 r. - Wmurowanie kamienia węgielnego.
23 września 1901 r. - Arcybiskup Warszawski Wincenty Chościak-Popiel dokonuje konsekracji świątyni.
1 sierpnia 1941 r. - Utworzenie parafii.
14 sierpnia 1944 r. - Wysadzenie świątyni przez wojska niemieckie.
18 listopada 1961 r. - Poświęcenie kościoła przez Prymasa Stefana Wyszyńskiego.
23 marca 1992 r. - Utworzenie diecezji warszawsko-praskiej, podniesienie kościoła do godności katedry.
5 maja 1997 r. - Świątynia otrzymuje godność bazyliki mniejszej.
13 czerwca 1999 r. - Papież Jan Paweł II odprawia przed katedrą Mszę św. dla mieszkańców Pragi.
29 września 2001 r. - Rekonsekracja świątyni jako bazyliki katedralnej diecezji warszawsko-praskiej.
19 czerwca 2005 r. - Beatyfikacja bł. ks. Ignacego Kłopotowskiego.
Kościoły prawobrzeżnej Warszawy (terytorialny pieszo-samochodowy)
Zaloguj się
0
Wydarzenia
Historia
Architektura
Zabytki
W otoczeniu
Daty historyczne
Na szlaku
