Drewniane skarby Mazowsza - szlak drewnianej architektury sakralnej.

Mazowsze jest niezwykle bogate w przykłady sakralnego budownictwa drewnianego. Na terenie województwa odnotować można ponad 200 godnych uwagi obiektów.

Na obecnym etapie realizacji projektu "Skarbiec Mazowiecki - szlaki turystyczne obiektów sakralnych w Warszawie i na Mazowszu" pragniemy  zachęcić do odwiedzenia i poznania wybranych obiektów.

Na Mazowieckim Szlaku Drewnianej Architektury Sakralnej, któremu nadajemy nazwę Drewniane skarby Mazowsza, będziecie Państwo mogli zwiedzić aż 67 niezwykłych obiektów. Są to w większości mało znane i, choćby z tego powodu, rzadko odwiedzane kościoły i kaplice. Przy typowaniu obiektów braliśmy pod uwagę przede wszystkim ich historię, walory architektoniczne, rolę w lokalnym i ponadlokalnym życiu religijnym. Znajdujące się na szlakach świątynie pozwalają zapoznać się z różnorodnymi, zmieniającymi się w ciągu wieków, formami ich rozplanowania, kształtowania bryły, czy też wyposażenia i zdobienia wnętrza.

Na szlaku Drewniane skarby Mazowsza umieszczone zostały drewniane obiekty sakralne, podzielone na 6 tzw.  pętli: ciechanowską(14 obiektów), ostrołęcką (11), płocką (14), siedlecką (9), warszawską-wschodnią (8) i warszawską-zachodnią (10). W przygotowaniu - pętla radomska (7)

Dla zainteresowanych materiałami drukowanymi wydaliśmy miniprzewodnik "Drewniane skarby Mazowsza" z mapą.

Łęgonice wzmiankowane są już w 1136 r. w bulli papieża Innocentego II jako własność kapituły gnieźnieńskiej. W granicach archidiecezji gnieźnieńskiej miejscowość pozostawała aż do 1818 r.

W 1521 r. parafię pw. św. Jana Chrzciciela erygował arcybiskup gnieźnieński Jan Łaski. Wtedy też wzniesiono drugą z kolei świątynię drewnianą (pierwsza została zbudowana prawdopodobnie w XIII w. również z fundacji kapituły gnieźnieńskiej),którą dwa wieki później - w 1725 r. - zastąpiono istniejącą do dzisiaj świątynią drewnianą.

Pod koniec XIX w. stan kościoła był tak zły, że noszono się z zamiarem zastąpienia go obiektem murowanym. Na szczęście, przeprowadzony w 1893 r. remont generalny (m.in. dobudowano do nawy kruchtę główną) pozwolił na ocalenie drewnianej świątyni. Ostatnia gruntowna renowacja kościoła miała miejsce w latach 2001-2002 pod kierunkiem miejscowego proboszcza ks. Marka Wojciechowskiego. Odnowiono wówczas wnętrze świątyni oraz dokonano remontu dachu i wieżyczki na sygnaturkę. Na wszystkich dachach położono też nowy gont.

Jak zdecydowana większość kościołów mazowieckich, świątynia w Łęgonicach została ustawiona na osi wschód-zachód z wejściem głównym od zachodu. Jest więc świątynią orientowaną, zbudowaną w konstrukcji zrębowej, której ściany wzmocniono lisicami, a z zewnątrz oszalowano.

Nawa została zbudowana na planie prostokąta, węższe prezbiterium zamknięte jest trójbocznie. Do niego od południa dobudowana jest zakrystia, do nawy od zachodu dostawiona w 1893 r. kruchta główna, od południa dawna krucha boczna (obecnie kaplica) otwarta ku nawie.

Nad nawą i prezbiterium znajdują się oddzielne dachy dwuspadowe, nad kruchtami i zakrystią - daszki dwuspadowe. Wszystkie pobite są nowym gontem. Na kalenicy, w końcowej części nawy, umieszczona została ośmioboczna wieżyczka na sygnaturkę.

Ponieważ kościół ustawiony jest na osi wschód-zachód, więc do nawy dostajemy się przez dobudowaną w 1893 r. kruchtę główną, usytuowaną od zachodu. Po wejściu do świątyni widzimy jednonawowe otynkowane wnętrze, przekryte wspólnym dla nawy i prezbiterium spłaszczonym sklepieniem beczkowym.

• Barokowe, datowane na XVIII stulecie: ołtarz główny, dwa ołtarze boczne i ambona.
• Rokokowy krucyfiks, datowany na 2. poł. XVIII wieku. - na belce tęczowej

Teren przy kościelny otoczony jest nowym żelaznym ogrodzeniem z bramą główną od północy.Wykonano je w roku 1984 dla uczczenia przyjazdu do parafii kard. Stefana Wyszyńskiego, prymasa Polski.

• Na północny-zachód od kościoła stoi drewniana dzwonnica, pochodząca z 1740 r., która została wzniesiona na planie kwadratu. Jej konstrukcję stanowią drewniane słupy, wzmocnione ryglami i zastrzałami. Ściany z zewnątrz są oszalowane, w górnej części z każdej strony znajdują się po trzy otwory głosowe. Całość pokryta jest gontowym dachem namiotowym, zwieńczonym sterczyną.

1136 r. - Pierwsza wzmianka o Łęgonicach- jako własności kapituły gnieźnieńskiej - w bulli papieża Innocentego II.

1521 r. - Arcybiskup gnieźnieński JanŁaski erygował w Łęgonicach samodzielną parafię. Wtedy też powstał drugi wkolejności kościół drewniany.

1725 r. - Budowa zachowanego dodzisiaj kościoła pw. św. Jana Chrzciciela.

1827 r. - W Łęgonicach było 57 i 335mieszkańców.

1884 r. - Miejscowa parafia należałado dekanatu rawskiego archidiecezji warszawskiej i liczyła 1596 wiernych (846mężczyzn i 750 kobiet).

1884 r. - Łęgonice liczyły 87 domów i746 mieszkańców.

1893 r. - Remont generalny ratujedrewnianą świątynię przed rozebraniem. Wówczas dobudowano do nawy kruchtęgłówną.

2001-2002 r. - Ostatni gruntowny remontkościoła pod kierunkiem miejscowego proboszcza ks. Marka Wojciechowskiego.

2006 r. - Parafia w Łęgonicach należała do dekanatu Nowe Miasto nad Pilicądiecezji łowickiej i liczyła 1500 wiernych.

Kościół w Łęgonicach jest jednym z sześciu obiektów, dodanych w nowym projekcie „Skarbiec Mazowiecki 2 - rozwój i komercjalizacja produktu”, które tworzą „pętlę radomską”na istniejącym już Szlaku drewnianej architektury sakralnej. Znalazły się na niej również:

● Bardzice - miejscowość położona 60 kmod Łęgonic, z kościołem parafialnym pw. św. Andrzeja Boboli, pochodzącym z lat1771-1773, przeniesionym na obecne miejsce z Białobrzegów Radomskich w 1956 r.

● Bukówno - miejscowość położona 25 kmod Łęgonic, z kościołem parafialnym pw. Nawiedzenia NMP, pochodzącym z przełomu XVI i XVII w.

● Łęgonice Małe - miejscowość położona 5 km od Łęgonic, z kościołem parafialnym pw. św. Marii Magdaleny, pochodzącym z 1765 r.

● Radom (Muzeum Wsi Radomskiej) - miejscowość położona 50 km od Łęgonic, z kościołem pw. św. Doroty, pochodzącym z 1749 r., przeniesionym z Wolanowa i zestawionym w Muzeum Wsi Radomskiej w 1996 r.

● Waliska - miejscowość położona 10 km od Łęgonic, z kościołem pw. Świętego Krzyża, pochodzącym z 1650 r.