Drewniane skarby Mazowsza - szlak drewnianej architektury sakralnej.
Mazowsze jest niezwykle bogate w przykłady sakralnego budownictwa drewnianego. Na terenie województwa odnotować można ponad 200 godnych uwagi obiektów.
Na obecnym etapie realizacji projektu "Skarbiec Mazowiecki - szlaki turystyczne obiektów sakralnych w Warszawie i na Mazowszu" pragniemy zachęcić do odwiedzenia i poznania wybranych obiektów.
Na Mazowieckim Szlaku Drewnianej Architektury Sakralnej, któremu nadajemy nazwę Drewniane skarby Mazowsza, będziecie Państwo mogli zwiedzić aż 67 niezwykłych obiektów. Są to w większości mało znane i, choćby z tego powodu, rzadko odwiedzane kościoły i kaplice. Przy typowaniu obiektów braliśmy pod uwagę przede wszystkim ich historię, walory architektoniczne, rolę w lokalnym i ponadlokalnym życiu religijnym. Znajdujące się na szlakach świątynie pozwalają zapoznać się z różnorodnymi, zmieniającymi się w ciągu wieków, formami ich rozplanowania, kształtowania bryły, czy też wyposażenia i zdobienia wnętrza.
Na szlaku Drewniane skarby Mazowsza umieszczone zostały drewniane obiekty sakralne, podzielone na 6 tzw. pętli: ciechanowską(14 obiektów), ostrołęcką (11), płocką (14), siedlecką (9), warszawską-wschodnią (8) i warszawską-zachodnią (10). W przygotowaniu - pętla radomska (7)
Dla zainteresowanych materiałami drukowanymi wydaliśmy miniprzewodnik "Drewniane skarby Mazowsza" z mapą.
Podróżując po północnych krańcach Mazowsza i poznając piękno Puszczy Zielonej warto nieco odbić od głównego szlaku (dogodny dojazd z Ostrołęki, Myszyńca czy Chorzeli), aby w całej okazałości zobaczyć jeden z nielicznych kościołów transeptowych, jakie pod koniec XIX w. wznoszono na Kurpiach.
W XVI w. na terenie dzisiejszych Brodowych Łąk istniała niewielka osada zamieszkiwana przez ludzi trudniących się wydobywaniem miejscowej rudy żelaza. Sama wieś powstała dopiero w połowie następnego stulecia.
Od końca XVII w. istniała już w Brodowych Łąkach kaplica filialna, początkowo należąca do parafii w Zarębach, a od 1778 r. do parafii Baranowo. Dopiero w 1864 r. samodzielną parafię pw. św. Michała Archanioła, wydzieloną właśnie z części macierzystej parafii Baranowo, erygował biskup płocki Wincenty Teofil Popiel.
Musiało minąć jeszcze 20 lat, zanim kaplicę zastąpiono drewnianym kościołem pw. św. Michała Archanioła. Ponieważ władze carskie nie wydawały wówczas zgody na budowę, podczas stawiania nowej świątyni nie było na terenie parafii księdza. Tylko w ten sposób mógł on uniknąć odpowiedzialności za - jakbyśmy to dziś nazwali - "samowolę budowlaną".
Ostatni remont kościoła przeprowadzono w latach 1995-2000 staraniem miejscowego proboszcza, ks. Stanisława Drozda. Wówczas wykonano renowację wnętrza świątyni oraz elewacji zewnętrznej.
Patrząc na świątynię w Brodowych Łąkach musimy pamiętać, że jest ona jednym z pięciu zachowanych do dzisiaj na terenie Mazowsza kościołów transeptowych, wznoszonych na terenie Kurpi pod koniec XIX w. Ich cechą charakterystyczną jest budowa na planie krzyża łacińskiego, który powstaje przez skrzyżowanie nawy poprzecznej z nawą główną pod kątem prostym w miejscu, gdzie łączy się ona z prezbiterium. Oglądając te budowle z bliska warto sobie przy okazji uzmysłowić, że są one jednymi z największych świątyń, jakie wznoszono na całym Mazowszu.
Kościół w Brodowych Łąkach jest budowlą orientowaną, a więc usytuowaną na osi wschód-zachód, z prezbiterium skierowanym w kierunku wschodnim. Podobnie, jak praktycznie wszystkie świątynie drewniane na Mazowszu, został wzniesiony w konstrukcji zrębowej, którą z zewnątrz oszalowano.
Korpus nawowy zbudowano na planie prostokąta, z zamkniętym trójbocznie transeptem, otwartym na nawę i oddzielonym od niej dwoma parami słupów. Prezbiterium, równej szerokości z nawa główną, zamknięte jest trójbocznie. Przy nim od północy dostawiono zakrystię, od południa składzik.
Nad korpusem nawowym i prezbiterium znajduje się wspólny dach dwuspadowy, przechodzący nad końcem prezbiterium w wielopołaciowy. Nad transeptem niższe dachy dwuspadowe, przechodzące w wielopołaciowe, nad zakrystią i składzikiem daszki dwupołaciowe. Wszystkie pokryte są blachą. Nad miejscem skrzyżowania nawy z transeptem góruje ażurowa, czworoboczna wieżyczka na sygnaturkę, przechodząca w drugiej kondygnacji w ośmiobok.
Ponieważ kościół od zachodu nie posiada kruchty głównej, dlatego do jego wnętrza wchodzimy bezpośrednio przez drzwi główne. Ukazuje się nam jednoprzestrzenne wnętrze, przekryte wspólnym dla nawy i prezbiterium stropem płaskim.
Elementy wyposażenia wnętrza:
- Neobarokowy ołtarz główny (koniec XIX w.) z obrazem "Matka Boża Częstochowska".
- Dwa neobarokowe ołtarze boczne (koniec XIX w.).
- Neobarokowa ambona (koniec XIX w.).
- Neobarokowa chrzcielnica (koniec XIX w.).
- Od zachodu prospekt organowy z organami, zbudowanymi w 1906 r. w warszawskiej firmie Jana Szymańskiego.
Teren przykościelny otoczony jest metalowym ogrodzeniem na wysokiej, kamiennej podmurówce, na który prowadzi brama główna od północy i bramka od południowego-wschodu.
- Na północ od kościoła stoi dwukondygnacyjna drewniana dzwonnica, pochodząca z 1884 r., której konstrukcję stanowią drewniane słupy, wzmocnione ryglami i zastrzałami. Dolna kondygnacja została wzniesiona na planie prostokąta, natomiast górna na planie kwadratu. W górnej kondygnacji wycięte są w szalunku prostokątne otwory głosowe - po jednym z każdej strony. Z obu boków miejsca łączenia kondygnacji osłaniają daszki pulpitowe, natomiast górną część dzwonnicy wieńczy dach namiotowy, kryty blachą, zakończony sterczyną z żelaznym krzyżem.
- Poza terenem kościoła znajduje się drewniana plebania, pochodząca z 1914 r.
XVI w. - W miejscu dzisiejszej wsi istnieje niewielka osada zamieszkiwana przez ludzi trudniących się wydobywaniem rudy żelaza.
Poł. XVII w. - Na miejscu niewielkiej osady powstaje wieś Brodowe Łąki.
Koniec XVII w. - W Brodowych Łąkach istnieje kaplica filialna należąca do parafii w Zarębach.
1778 r. - Kaplica filialna należy do parafii Baranowo.
1864 r. - Biskup płocki Wincenty Teofil Popiel eryguje w Brodowych Łąkach parafię pw. św. Michała Archanioła, wydzielając ją z parafii Baranowo.
1880 r. - Miejscowa parafia należy do dekanatu przasnyskiego diecezji płockiej i liczy 1002 wiernych.
1880 r. - W Brodowych Łąkach jest 36 domów i 259 mieszkańców.
1884 r. - Dopiero dwadzieścia lat po ustanowieniu samodzielnej parafii kaplicę zastąpiono drewnianą świątynią pw. św. Michała Archanioła.
1992 r. - Na podstawie bulli papieża Jana Pawła II "Totus Tuus Poloniae populus", parafia została wyłączona z diecezji płockiej i włączona do diecezji łomżyńskiej.
1995-2000 - Ostatni remont świątyni staraniem miejscowego proboszcza, ks. Stanisława Drozda (renowacja wnętrza świątyni oraz elewacji zewnętrznej).
2006 r. - Parafia w Brodowych Łąkach, którą tworzy 12 miejscowości, należy do dekanatu chorzelskiego diecezji łomżyńskiej i liczy 1800 wiernych.
Kościół w Brodowych Łąkach jest jednym z 11 obiektów usytuowanych na "Pętli ostrołęckiej" szlaku architektury drewnianej. W jego najbliższym sąsiedztwie znajdują się kolejne kościoły drewniane, należące do tej samej pętli:
- Czarnia - miejscowość położona 25 km na wschód od Brodowych Łąk (dojazd przez Baranowo, Kadzidło i Grale), z kościołem parafialnym pw. św. Michała Archanioła, pochodzącej z 1921 r.
- Łyse - miejscowość położona 25 km na północny-wschód od Brodowych Łąk (dojazd przez Myszyniec), z dawnym kościołem parafialnym pw. św. Anny, pochodzącym z 1882 r.
- Skierkowizna - miejscowość położona 25 km na południowy-zachód od Brodowych Łąk (dojazd przez Krukowo, Zaręby i Chorzele), z kościołem parafialnym pw. św. Izydora, pochodzącym z lat 1936-1938.
- Zaręby - miejscowość położona 14 km na północny-zachód od Brodowych Łąk (dojazd przez Krukowo), z kościołem parafialnym pw. św. Wawrzyńca, pochodzącym z lat 1775-1776.
Zaloguj się
0
GPS: N 53.263848, E 21.226484
Wydarzenia
Historia
Architektura
Zabytki
W otoczeniu
Daty historyczne
Na szlaku
