Drewniane skarby Mazowsza - szlak drewnianej architektury sakralnej.

Mazowsze jest niezwykle bogate w przykłady sakralnego budownictwa drewnianego. Na terenie województwa odnotować można ponad 200 godnych uwagi obiektów.

Na obecnym etapie realizacji projektu "Skarbiec Mazowiecki - szlaki turystyczne obiektów sakralnych w Warszawie i na Mazowszu" pragniemy  zachęcić do odwiedzenia i poznania wybranych obiektów.

Na Mazowieckim Szlaku Drewnianej Architektury Sakralnej, któremu nadajemy nazwę Drewniane skarby Mazowsza, będziecie Państwo mogli zwiedzić aż 67 niezwykłych obiektów. Są to w większości mało znane i, choćby z tego powodu, rzadko odwiedzane kościoły i kaplice. Przy typowaniu obiektów braliśmy pod uwagę przede wszystkim ich historię, walory architektoniczne, rolę w lokalnym i ponadlokalnym życiu religijnym. Znajdujące się na szlakach świątynie pozwalają zapoznać się z różnorodnymi, zmieniającymi się w ciągu wieków, formami ich rozplanowania, kształtowania bryły, czy też wyposażenia i zdobienia wnętrza.

Na szlaku Drewniane skarby Mazowsza umieszczone zostały drewniane obiekty sakralne, podzielone na 6 tzw.  pętli: ciechanowską(14 obiektów), ostrołęcką (11), płocką (14), siedlecką (9), warszawską-wschodnią (8) i warszawską-zachodnią (10). W przygotowaniu - pętla radomska (7)

Dla zainteresowanych materiałami drukowanymi wydaliśmy miniprzewodnik "Drewniane skarby Mazowsza" z mapą.

Do Kucic, wsi położonej zaledwie 12 km na południowy-zachód od Płońska warto się wybrać, by zobaczyć jeden z najmniejszych kościołów na Mazowszu i jednocześnie najbardziej oryginalny, ponieważ został on wzniesiony na planie ośmioboku.

HISTORIA

Nie do końca wiadomo, kiedy dokładnie powstała parafia w Kucicach. Przyjmuje się, że musiało to nastąpić na przełomie XIV i XV stulecia, chociaż pierwsza informacja o miejscowym proboszczu - plebanie Macieju - pojawia się dopiero w 1492 r. Wówczas też istniał kościół drewniany, a kolejny, pw. Świętej Trójcy, wzmiankowany jest w 1598 r.

O kolejnej świątyni parafialnej, zapewne trzeciej w kolejności, pw. św. Marcina, informuje wizytacja z 1775 r., według której jest ona "w pierwszym chórze węższa, w drugim szersza, dachu równego". Ponieważ, jak napisano w dalszej części, jej stan "upadkowi ostatniemu podlega", w 1782 r. kościół prawdopodobnie został rozebrany, by ustąpić miejsca kolejnemu obiektowi. Nowy kościół wystawił w 1783 r. właściciel wsi, kasztelan wyszogrodzki Franciszek Kanigowski.

Obiekt ten w niezmienionej formie szczęśliwie przetrwał do naszych czasów, a jego ostatni gruntowny remont przeprowadzono w latach 1974-1975. Za względu na zbyt małą liczbę wiernych, obecnie duszpasterską opiekę nad kościołem i parafią w Kucicach sprawuje proboszcz parafii Gumino.

Na pierwszy rzut oka kościół w Kucicach - ze względu na swoje rozmiary i rozplanowanie - wygląda jak kaplica. Choćby ta, którą spotkamy podczas zwiedzania miejscowości Grzebsk, znajdującej się na "pętli ciechanowskiej".

Faktycznie, jest to jeden z najmniejszych kościołów na Mazowszu i do tego jedyny, który został zbudowany na planie ośmioboku. W jego wschodnim zamknięciu, za ołtarzem głównym, została wydzielona zakrystia, natomiast do samego kościoła dostawiono dwie kruchty: jedną do nawy od północy i drugą do prezbiterium od południowego-wschodu.

Podobnie jak zdecydowana większość świątyń mazowieckich, tak i ten obiekt usytuowano na osi wschód-zachód, z prezbiterium zwróconym w kierunku wschodnim. Jest zatem budowlą orientowaną. Został wzniesiony w konstrukcji zrębowej, którą z zewnątrz oszalowano, a dodatkowo wzmocniono lisicami, mającymi zapobiegać rozsuwaniu się belek na boki.

Nad całością znajduje się wspólny dach ośmiopołaciowy, nad kruchtą przy nawie daszek trójpołaciowy, nad kruchtą przy prezbiterium - dwuspadowy. Wszystkie pobite są gontem. Nad środkową częścią dachu góruje ośmioboczna wieżyczka na sygnaturkę.

Po wejściu do świątyni widzimy skromne, jednonawowe wnętrze, przekryte wspólnym stropem płaskim.

• Belka tęczowa z XVII-wieczną grupą Ukrzyżowania (pochodzącą prawdopodobnie z poprzedniej świątyni) i napisem dotyczącym budowy obecnego kościoła: "ROKU 1783".
• Wczesnobarokowy ołtarz główny, pochodzący z ok. poł. XVII w. W jego polu środkowym umieszczony jest obraz "Koronacja Matki Bożej", prawdopodobnie z XVII w., natomiast na zasuwie znajduje się XIX-wieczny obraz "Św. Marcin".
• Dwa barokowe ołtarze boczne pochodzą z 1. poł. XVIII w. W polu środkowym ołtarza lewego umieszczony jest XVIII-wieczny obraz "Św. Jan Chrzciciel", natomiast w polu środkowy ołtarza prawego - również XVIII-wieczny obraz "Św. Antoni Padewski".
• Późnorenesansowa ambona (pocz. XVII w.) i pochodząca z tego samego okresu późnorenesansowa chrzcielnica.
• Chór muzyczny, wsparty na dwóch słupach, umieszczony jest przy zachodniej ścianie nawy.

Teren przykościelny otoczony jest kamienno-ceglanym murkiem, z bramą główną od zachodu i furtką od wschodu.

• W północno-wschodnim narożniku, sprzężona z ogrodzeniem, stoi murowana dzwonnica parawanowa z dwoma prześwitami dzwonowymi, zbudowana w 2. poł. XIX w.
• Będąc w Kucicach warto odwiedzić, znajdujący się ok. 3 km na wschód, kościół w Guminie. Nie tylko z tego powodu, że tamtejszy proboszcz sprawuje również opiekę duszpasterska nad parafią w Kucicach, ale przede wszystkim po to, by zobaczyć murowaną świątynię  pw. św. Pankracego. Chociaż została wzniesiona w 1. poł. XVI w., to jednak na skutek zniszczeń i przebudów w kolejnych stuleciach, zatraciła cechy stylu gotyckiego.

XIV/XV w. - Prawdopodobna erekcja parafii w Kucicach, wówczas też został zbudowany pierwszy kościół drewniany.

1492 r. - Po raz pierwszy wymieniony jest miejscowy pleban (Maciej).

1598 r. - Wzmiankowany jest, zapewne drugi w kolejności, kościół drewniany pw. Świętej Trójcy

1775 r. - W przeprowadzonej wówczas wizytacji opisana jest świątynia parafialna św. Marcina, która jest "w pierwszym chórze węższa, w drugim szersza".

1782 r. - Wspomniana wcześniej świątynia, zapewne trzecia w kolejności, ulega zniszczeniu lub zostaje rozebrana, ponieważ już siedem lat wcześniej pisano o niej, że "upadkowi ostatniemu podlega".

1783 r. - Nowy kościół wystawia właściciel wsi, kasztelan wyszogrodzki Franciszek Kanigowski.

1827 r. - We wsi Kucice są 32 domy i 294 mieszkańców.

1883 r. - Miejscowa parafia należy do dekanatu płońskiego diecezji płockiej i liczy 397 wiernych.

1883 r. - We wsi jest 61 domów i 648 mieszkańców.

1974-1975 - Gruntowne odnowienie kościoła.

2006 r. - Parafia w Kucicach, którą tworzą dwie miejscowości, należy do dekanatu płońskiego diecezji płockiej i liczy 564 wiernych.

• Góra - miejscowość położona 12 km na północny-zachód od Kucic (dojazd przez Dzierżążnię), z kościołem parafialnym pw. św. Jakuba, pochodzącym z 1839 r.
• Naruszewo - miejscowość położona 10 km na południowy-wschód od Kucic (dojazd przez Nacpolsk), z kościołem parafialnym pw. św. Tekli, pochodzącym z 1786 r.
• Rębowo - miejscowość położona 18 km na południowy-zachód od Kucic (dojazd przez Nacpolsk), z kościołem parafialnym pw. św. Jana Chrzciciela, pochodzącym z XVI w.

• Sarbiewo - miejscowość położona 17 km na północny-wschód od Kucic (dojazd przez Ilinko i Płońsk), z kościołem parafialnym pw. św. Stanisława, pochodzącym prawdopodobnie z przełomu XVII i XVIII w.