Drewniane skarby Mazowsza - szlak drewnianej architektury sakralnej.

Mazowsze jest niezwykle bogate w przykłady sakralnego budownictwa drewnianego. Na terenie województwa odnotować można ponad 200 godnych uwagi obiektów.

Na obecnym etapie realizacji projektu "Skarbiec Mazowiecki - szlaki turystyczne obiektów sakralnych w Warszawie i na Mazowszu" pragniemy  zachęcić do odwiedzenia i poznania wybranych obiektów.

Na Mazowieckim Szlaku Drewnianej Architektury Sakralnej, któremu nadajemy nazwę Drewniane skarby Mazowsza, będziecie Państwo mogli zwiedzić aż 67 niezwykłych obiektów. Są to w większości mało znane i, choćby z tego powodu, rzadko odwiedzane kościoły i kaplice. Przy typowaniu obiektów braliśmy pod uwagę przede wszystkim ich historię, walory architektoniczne, rolę w lokalnym i ponadlokalnym życiu religijnym. Znajdujące się na szlakach świątynie pozwalają zapoznać się z różnorodnymi, zmieniającymi się w ciągu wieków, formami ich rozplanowania, kształtowania bryły, czy też wyposażenia i zdobienia wnętrza.

Na szlaku Drewniane skarby Mazowsza umieszczone zostały drewniane obiekty sakralne, podzielone na 6 tzw.  pętli: ciechanowską(14 obiektów), ostrołęcką (11), płocką (14), siedlecką (9), warszawską-wschodnią (8) i warszawską-zachodnią (10). W przygotowaniu - pętla radomska (7)

Dla zainteresowanych materiałami drukowanymi wydaliśmy miniprzewodnik "Drewniane skarby Mazowsza" z mapą.

• Ołtarz główny z umieszczanymi naprzemiennie w jego centralnej części dwoma XVIII-wiecznymi, nawiązującymi do wezwania parafii i kościoła, obrazami: "Zwiastowanie Najświętszej Panny Marii" oraz "Michał Archanioł zabijający smoka". W niszach, po bokach ołtarza znajdują się drewniane, pomalowane rzeźby: św. Piotr z kluczami i św. Paweł z mieczem. W szczycie ołtarza odtworzone po pożarze postacie dwóch aniołów.
• Obraz "Męczeństwo św. Bonifacego" przypisywany Józefowi Wallowi, pochodzący z XVIII w. jest jedynym ze starych obrazów, który się zachował w kościele. Przeszedł renowację po pożarze.
• Żeliwne stacje Drogi krzyżowej pochodzenia francuskiego, zamówione prawdopodobnie przez Piotra Galischet'a, właściciela wsi w XIX w.
• Ambona z 2. poł. XVIII w., w zwieńczeniu której umieszczono ludowo-barokową rzeźbę św. Michała Archanioła.
• Z prawej strony nawy, przez półkolistą arkadę, prowadzi wejście do murowanej kaplicy, gdzie znajduje się ołtarz z naturalnej wielkości postacią Chrystusa. U góry oko Opatrzności. Z lewej strony ołtarza stoi chrzcielnica pochodząca z 2. poł. XVIII w. Przy wejściu do kaplicy umieszczono dekret Prymasa kard. Józefa Glempa z dnia 7 września 2000 r., zezwalający na dedykację kaplicy bł. Michałowi Oziębłowskiemu, w którym czytamy: Ksiądz Michał Oziębłowski urodził się w 1900 r. w Izdebnie Kościelnym. Uczył się najpierw w Oryszewie, następnie w gimnazjum w Skierniewicach, po ukończeniu którego wstąpił do Seminarium Duchownego w Warszawie. W 1927 r. z powodu gruźlicy przerwał naukę i leczył się w Otwocku, prowadząc jednocześnie katechezę w tamtejszych szkołach. Po siedmiu latach ponownie podjął naukę w seminarium duchownym, po ukończeniu którego został wyświęcony na księdza. Podczas wojny aresztowany 9 października 1941 r. i wywieziony do obozu w Dachau, gdzie maltretowany, bity zmarł 31 lipca 1942 r. a jego ciało spalono. Został beatyfikowany 13 czerwca 1999 r. przez papieża Jana Pawła II, w grupie 108 męczenników.

• Dzwonnica, pochodząca z końca XVIII w., zbudowana na planie kwadratu, ma konstrukcję słupową i przykryta jest namiotowym dachem, pod którym na każdej ścianie umieszczone są po dwa, półkoliste otwory kryte żaluzjami.
• Na cmentarzu znajduje się wiele starych nagrobków, m.in. ostatnich właścicieli Izdebna - Plebańskich oraz fundatorki ołtarzy w kościele Anieli ze Świdzińskich Szymanowskiej, starościny wyszogrodzkiej, zmarłej w 1839 r.

• Plebania, w której podczas ostatniej wojny, przechowywano broń. - w pobliżu kościoła
• Staw zwany Plebańskim, przy którym w 1819 r. wystawiono kolumnową kapliczkę z okazji odzyskania niepodległości. - w centrum wsi
• Dwór z 1800 r. wybudowany dla rodziny właścicieli wsi - Szymanowskich. W 1. poł. XIX w. należał do ich córki Doroty i jej męża Piotra Galischet'a, majora wojsk francuskich i uczonego chemika, przybyłego do Polski z armią Napoleona. W 1826 r. założył on w Izdebnie Kościelnym dość prymitywną cukrownię. Wyrabiano tu tzw. farynę czyli mączkę cukrową, a nie rafinadę, a kierat obracały woły. Potem dwór przeszedł na własność Łubieńskich, a następnie Kronenberga, od którego w 1866 r. kupił dobra wybitny historyk prof. Józef Kazimierz Plebański (1831-1897). Plebańscy byli ostatnimi właścicielami Izdebna i dworu. Po wojnie zostali wywłaszczeni, a dwór popadł w ruinę. W latach 60. XX w. przeprowadzono remont i zorganizowano w nim dom opieki dla dorosłych. Dwór jest parterowy, na planie prostokąta z piętrowym portykiem. Piętro ozdabiają żeliwne balkony. Dookoła dworu znajdują się pozostałości parku krajobrazowego, zaś na zachód - oficyna z początku XIX w. z czterospadowym dachem.

• Na trasie pętli zachodniej Szlaku Drewnianej Architektury Sakralnej znajduje się godny polecenia kościół parafialny pw. Przemienienia Pańskiego w Żukowie, jeden z najstarszych drewnianych kościołów na tych terenach, wybudowany w latach 1676-1677. W jego wnętrzu znajduje się wiele cennych, barokowych zabytków. - ok. 18 km na wschód od Izdebna Kościelnego
• Na szlaku "Perły Mazowsza" znajduje się kościół parafialny pw. św. Anny w Grodzisku Mazowieckim. Wybudowany w 1687 r. z fundacji kasztelana rawskiego - Wojciecha Mokronowskiego, był dwukrotnie rozbudowywany w XVIII i XIX w. We wnętrzu cenne wyposażenie renesansowe i barokowe, m.in. trzy pochodzące z XVIII w. ołtarze, XVII-wieczny obraz "Wieczerza Pańska", wiele epitafiów oraz renesansowych i barokowych nagrobków.