Szlak " Sakralne Perły Mazowsza" to pierwszy etap prezentacji najcenniejszych obiektów sakralnych na Mazowszu. Znajdą się na nim zarówno zabytki tej klasy, co katedra w Płocku, jak i sanktuarium w Loretto, czy kaplica w Choszczówce, związana ze sługa Bożym kard. Stefanem Wyszyńskim. O ich znaczeniu decydują zarówno walory historyczne, jak i religijne - wiele z nich to interesujące miejsca pielgrzymkowe lub związane z wybitnymi postaciami polskiego życia religijnego i patriotycznego.

Gród w Ciechanowie, notowany już w 1065 r., posiadał prawdopodobnie kościół w formie pre romańskiej rotundy pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła. W1385 r.przy istniejącym kościele została erygowana parafia. Na miejscu poprzedniego kościoła za czasów książąt mazowieckich zbudowano drewniany kościół parafialny pw. NMP, który spłonął w 1476 r.

Obecna  murowana  świątynia powstała w latach 1515-1525.Konsekracji dokonał biskup płocki Andrzej Noskowski w 1551 r. Obszerna trójnawowa budowla z dwiema bocznymi kaplicami posiadała pierwotnie jedenaścieołtarzy. Kościół ten stał się kościołem farnym dla powstającego miasta Radomia.

Podczas wojen szwedzkich w 1657 r. ciechanowska fara uległa w dużym stopniu zniszczeniu. Była ona również miejscem sejmików szlachty ziemi ciechanowskiej, podczas których niejednokrotnie dochodziło do bójek z użyciem szabel. W 1701 r. podczas sejmiku kościół został sprofanowany,w jego murach zostało zabitych kilku obradujących szlachciców.

Pierwsza restauracja świątyni została wykonana w 1781 r. staraniem ks. Macieja Rydzewskiego. W 1807 r. podczas kampanii napoleońskiej Francuzi urządzili w kościele piekarnię. Spaleniu uległo wówczas całe wyposażenie wnętrza. Ocalał jedynie krzyż z XVI w.umieszczony na belce tęczowej i krucyfiks z XVII w.

W XIX w. kościół był dwukrotnie remontowany: w latach 1822-1823 za czasów ks. Rajmunda Bagieńskiego z fundacji gen. Wincentego Krasińskiego oraz w latach 1876-1878.Na szczycie Farskiej Góry w 1889 r. wybudowano neogotycką dzwonnicę.

W czasie I wojny światowej Niemcy zajęli świątynię na szpital wojskowy.Mimo trwających działań wojennych w latach 1913-1920 przebudowano świątynię według projektu architekta Stefana Szyllera. Kościół otrzymał wówczas sklepienia gwiaździste i zakrystię. W latach 70. XXw. ks. Czesław Głowicki przeprowadził rozbudowę plebanii. W 2012 r. wnętrze kościoła odnowiono i wykonano konserwację polichromii, przywracając świątyni jej dawny blask.

Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny,dawny kościół  farny został  wybudowany na Farskiej Górze. Świątynia jest orientowana, późnogotycka, mury budowli są zcegły wypalanej o układzie gotyckim z przyporami. W dolnych partiach murów kościoła są wbudowane głazy narzutowe, natomiast w górnych partiach murów cegłę zendrówkę ułożono
w formy geometryczne. Wnęki są otynkowane i pomalowane na biało, co nadaje świątyni efekt lekkości. Na przecięciu nawy głównej z transeptem jest niewielka wieżyczka, rodzaj sygnaturki. Gotyckie ceglane szczyty kościoła są bogato zdobione.

Świątynia jest trójnawowa z transeptem, przy czym nawa główna jest nieco wyższa od naw bocznych. Naturalne światło wpada do wnętrza świątyni przez okna naw bocznych oraz przez trzy okna witrażowe umieszczone w szczycie prezbiterium oraz w ramionach transeptu. Wzdłuż prezbiterium, na przedłużeniu naw bocznych znajdują się dwie wysokie kaplice,co jest unikatem architektonicznym w Polsce.

Sklepienia gwiaździste we wnętrzu świątyni pochodzą z początku XX w. W dawnej zakrystii, obecnie kaplicy, jest sklepienie kolebkowo-krzyżowe.

Integralną częścią kościoła jest wolno stojąca neogotycka dzwonnica na szczycie grodziska.  Została ona wymurowana z cegły na planie prostokąta z przyporami, posiada koliste przezrocza w górnej kondygnacji i sterczynowe szczyty. Dzwonnicę kryje dwuspadowy dach.

Świątynia w Ciechanowie jest znakomitym przykładem gotyku mazowieckiego i perłą architektury. 

Wyposażenie kościoła pochodzi głównie z XIX i XX w. Po II Soborze Watykańskim wyposażenie prezbiterium przystosowano do obecnej liturgii.

• W nastawie ołtarza głównego w stylu neogotyckim w jego dolnej części znajdują się figury 12 apostołów, zaś rozdzieloną oknem witrażowym górną część ołtarza zdobią sceny z życia Pana Jezusa i Maryi.
• Pięć ołtarzy bocznych: ołtarz z obrazem „Jezu ufam Tobie”w transepcie, ołtarz Matki Bożej Częstochowskiej w kaplicy przy prezbiterium, ołtarz z wizerunkiem św. Andrzeja Boboli przy zachowanej ambonie, ołtarz z relikwią bł. Jana Pawła II i jego wizerunkiem w kaplicy przylegającej do prezbiterium oraz ołtarz poświęcony św. Stanisławowi Kostce w transepcie.
• Do starszych elementów wyposażenia należą: dwie kropielnice granitowe z XVI w. w kruchtach oraz krucyfiks z 1. poł. XVII w. wzorowany na wcześniejszym krucyfiksie z XV w.
• Wnętrze świątyni pokrywa polichromia wykonana w latach 20. XX w. przez artystę malarza Władysława Drapiewskiego, którego innym znakomitym dziełem jest polichromia w bazylice katedralnej w Płocku.
• Renesansowy nagrobek Stanisława Szczurzyńskiego z 1556 r. z płaskorzeźbioną postacią zmarłego w zbroi. - w prezbiterium
• Marmurowa tablica epitafijna z 1644 r. ufundowana rodzicom przez Wojciecha Lubicz-Przedwojewskiego.
• Marmurowa tablica upamiętniająca żołnierzy 11. Pułku ułanów im. Marszałka Rydza-Śmigłego, poległych w latach 1918-1945.
• Dwie tablice poświęcone poecie Zygmuntowi Krasińskiemu: pierwsza z 1962 r. informuje o przyjęciu przez niego w tym kościele 20 października 1822 r. sakramentu bierzmowania, zaś druga z 2012 r. upamiętnia jego 200. rocznicę urodzin.
• Tablica upamiętniająca udział szewca Jana Kilińskiego w insurekcji kościuszkowskiej ufundowana w 1894 r. przez rzemieślników ciechanowskich.
• Tablica z 1993 r. poświęcona żołnierzom AK i innych oddziałów niepodległościowych poległym i zamordowanym w latach 1939-1956.

• Mur ceglany otaczający kościół.
• Pomnik św. Jana Pawła II. - przed wejściem na teren kościoła u podnóża Farskiej Góry
• Neogotycka dzwonnica. - na szczycie Farskiej Góry
• Dawny zespół kościelno-klasztorny augustianów z późnogotycką świątynią pw. Nawiedzenia NMP.
• Pomnik św. Piotra, patrona miasta. - w pobliżu Farskiej Góry
• Zamek książąt mazowieckich, który po generalnym remoncie zostanie udostępniony do zwiedzania. - w pobliżu Farskiej Góry
• Muzeum Szlachty Mazowieckiej. - przy deptaku w Ciechanowie   

1065 r. - Pierwsza wzmianka o grodzie w Ciechanowie.

XI/XII w. - Istnienie pre romańskiej świątyni pw.Świętych Apostołów Piotra i Pawła.

1385 r. - Pierwsza historyczna wzmianka o erygowaniu parafii w Ciechanowie.

1476 r. - Pożar drewnianego kościoła parafialnego pw.Najświętszej Maryi Panny.

1515-1525 - Budowa obecnego kościoła.

1551 r. - Konsekracja świątyni przez biskupa płockiego Andrzeja Noskowskiego.

1701 r. - Profanacja kościoła podczas sejmiku, na którym podczas bójki w murach świątyni zabito kilku obradujących szlachciców.

XIX w.- W czasie kampanii napoleońskiej Francuzi urządzili w kościele piekarnię.

XIX w. - Dwukrotny remont kościoła.

1889 r. - Na grodzisku wybudowano neogotycką dzwonnicę.

1913-1920 - Remont i rozbudowa świątyni według projektu architekta Stefana Szyllera.

1914 r. - Niemcy zajęli kościół na szpital wojskowy.

 XX w. - Przeprowadzenie remontu kościoła.

·        Sanktuarium pw.Matki Bożej Loretańskiej w Loretto nad Bugiem

·        Sanktuarium Maryjne pw. Matki Bożej Zwycięskiej Cudu nad Wisłą w Ossowie

·        Sanktuarium pw.Matki Bożej Niepokalanej Przewodniczki w Przasnyszu

·        Bazylika mniejsza kolegiacka pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Pułtusku

·        Instytut Prymasa Wyszyńskiego w Warszawie-Choszczówce

Kościół w Ciechanowie leży na szlaku św. Stanisława Kostki: Drobin, Ciechanów, Rostkowo, Przasnysz.