Drewniane skarby Mazowsza - szlak drewnianej architektury sakralnej.

Mazowsze jest niezwykle bogate w przykłady sakralnego budownictwa drewnianego. Na terenie województwa odnotować można ponad 200 godnych uwagi obiektów.

Na obecnym etapie realizacji projektu "Skarbiec Mazowiecki - szlaki turystyczne obiektów sakralnych w Warszawie i na Mazowszu" pragniemy  zachęcić do odwiedzenia i poznania wybranych obiektów.

Na Mazowieckim Szlaku Drewnianej Architektury Sakralnej, któremu nadajemy nazwę Drewniane skarby Mazowsza, będziecie Państwo mogli zwiedzić aż 67 niezwykłych obiektów. Są to w większości mało znane i, choćby z tego powodu, rzadko odwiedzane kościoły i kaplice. Przy typowaniu obiektów braliśmy pod uwagę przede wszystkim ich historię, walory architektoniczne, rolę w lokalnym i ponadlokalnym życiu religijnym. Znajdujące się na szlakach świątynie pozwalają zapoznać się z różnorodnymi, zmieniającymi się w ciągu wieków, formami ich rozplanowania, kształtowania bryły, czy też wyposażenia i zdobienia wnętrza.

Na szlaku Drewniane skarby Mazowsza umieszczone zostały drewniane obiekty sakralne, podzielone na 6 tzw.  pętli: ciechanowską(14 obiektów), ostrołęcką (11), płocką (14), siedlecką (9), warszawską-wschodnią (8) i warszawską-zachodnią (10). W przygotowaniu - pętla radomska (7)

Dla zainteresowanych materiałami drukowanymi wydaliśmy miniprzewodnik "Drewniane skarby Mazowsza" z mapą.

Kościół najlepiej jest oglądać  z boku, od strony  prezbiterium, skąd wyraźnie widać jego schodkową bryłę. Począwszy od nawy, której najwyższym punktem  jest umieszczona  od zachodu smukła, ażurowa wieżyczka na sygnaturkę, niższe jest prezbiterium, a najniższa - zakrystia. 

Kościół  jest jednonawowy, oszalowany (obity deskami),  z  nawą,  na planie zbliżonym do kwadratu, w której po bokach znajdują  sie  po trzy pary okien. Przy  nawie, od wschodu, dostawione  jest  zamknięte trójbocznie  prezbiterium, do którego  na całej   szerokości przylega  zakrystia,  dobudowana  w  okresie późniejszym  niż  kościół. 

Każda część kościoła przykryta jest  oddzielnym,  blaszanym  dachem. Wnętrze kościoła  ma płaski strop. 

W zachodniej części nawy  jest chór, w którego środkową  część wbudowana została kruchta. 

• Malowidła wykonane na płótnie  przybitym do ściany. Pochodzą one z lat 70. XVIII w., ale były przemalowywane w XIX w. przez Józefa Rutkowskiego  i Józefa Spornego. W prezbiterium na ścianie wschodniej  namalowana jest iluzjonistyczna architektura, na tle której  stoi rokokowy ołtarz główny, z umieszczonymi po bokach bramkami. W jego części środkowej  znajduje się obraz "Chrystus Ukrzyżowany", pochodzący z końca XVIII w. i z tego samego okresu obraz "Bóg Ojciec" - w zwieńczeniu.
• Z  lewej  strony prezbiterium ambona  z  XVIII w., zaś z  prawej chrzcielnica  z miedzianą misą  z XVIII w.
• Po bokach prezbiterium umieszczone są dwa ołtarze z rokokowymi mensami (stoły ołtarzowe) z poł. XVII w. W lewym, obraz "Św. Antoni",  w prawym obraz "Matka Boża z Dzieciątkiem".
• Na sklepieniu duży obraz "Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny", pędzla  Józefa Rutkowskiego i Józefa Spornego.
• Na ścianach pod oknami malowidła  na płótnie, przedstawiające sceny ze Starego i Nowego Testamentu, a wyżej, ponad oknami, w medalionach przedstawienia świętych.
• W zachodniej części nawy znajduje się chór muzyczny wsparty na trzech arkadach. Z środkowej  wydzielono kruchtę, a w dwóch bocznych znajdują się konfesjonały.Na chórze umieszczone są organy z miechami nożnymi, wykonane przed 1939 r. przez Z. Kamińskiego.
• Teren kościoła otoczony jest drewnianym  ogrodzeniem, wewnątrz którego rośnie wiele  ponad  250-letnich  modrzewi i lip.
• Od  południowego-zachodu, przy kościele, stoi drewniana dzwonnica jednokondygnacyjna, na planie prawie kwadratu. Posadowiona jest na podmurówce, kryta blachą, a w górnej jej części umieszczone są otwory przykryte żaluzjami.
• Od strony zachodniej stoi zegar słoneczny z marmurowym blatem  pochodzący z XVIII w.
• Poza  terenem kościoła  znajdują się dwa  cmentarze. Jeden zwany starym z 1826 r.  i drugi zwany nowym z 1865 r.  Na obu znaleźć można  stare groby z ciekawymi nagrobkami. Do starego cmentarza przylega cmentarz prawosławny, na którym chowano przesiedlonych tu w XIX w. Rosjan.

• Od południa do Skuł  przylega osada  Bartoszówka,  powstała w latach 70. XIX w. Po powstaniu styczniowym dobra skulskie zostały skonfiskowane i otrzymał je gen. Skobelew, który sprowadził tu rosyjskich osadników. Założyli oni osadę na cześć generała nazwaną Skobelówką. Po I wojnie światowej  zmieniono jej nazwę na Bartoszówka, na cześć Bartosza Głowackiego. Skuły i Bartoszówka położone są między dwoma kompleksami leśnymi. Las na wschód od wsi objęty jest ścisłą ochroną - rezerwat "Skulski Las". Natomiast na zachód od wsi, jest niewielki  rezerwat "Skulskie Dęby". Przez Skuły prowadzą dwa szlaki piesze: Zielony: Grzegorzewice - Bartoszówka - Skuły - rez. Skulski Las - Żelechów oraz Żółty: Grzegorzewice Stacja PKP - Bartoszówka - Skuły - Kuklówka Zarzeczna - Radziejowice - Jaktorów.
• Żelechów - 6 km na północny-wschód od Skuł, na cmentarzu pochowany jest słynny malarz Józef Chełmoński (1849-1914), który ostanie lata swojego życia spędził w pobliskiej Kuklówce. Obok cmentarza znajduje się kościół z XV w. wielokrotnie przebudowywany, z ciekawym ołtarzem głównym z 1777 r. 
• Radziejowice - 15 km od Skuł, wieś w której znajduje się zespół pałacowo-parkowy, na który składa się pałacyk, zameczek, galeria, park, dworek administratora oraz sala koncertowa. Pałac wzniesiono na początku XVII w. dla rodziny Radziejowskich. Ostatnimi właścicielami pałacu byli Krasińscy, którzy dokonali przebudowy rezydencji. W pałacu znajduje się Fundacja J. Chełmońskiego, hotel i restauracja. 

Połowa XIV w. - Powstanie pierwszego kościoła.

1443 r. - Pierwsza wzmianka o proboszczu.

 XVI w. - Budowa drugiego kościoła.

1608 r. - Wizytacja  parafii  przez bp. W. Goślickiego.

1656 r. - Spalenie  kościoła podczas potopu szwedzkiego.

1678 r. - Budowa obecnego kościoła.

1774 r. - Remont kościoła, podczas którego ściany obito płótnem i wykonano malowidła.

1808 r. - Konsekracja kościoła przez bp. A.Malinowskiego.

1995 r. - Ostatni generalny remont  kościoła.

Na trasie pętli  zachodniej  Szlaku Drewnianej Architektury Sakralnej, w pobliżu Skuł, znajduje się miejscowość Lutkówka  z bardzo ciekawym, drewnianym kościołem pw. św. Trójcy i św. Rocha. Kościół został wzniesiony  w 1744 r. prawdopodobnie z wykorzystaniem części  starszego, stojącego na tym miejscu, dlatego jest uważany za jedną z najstarszych na tym terenie świątynię.