Drewniane skarby Mazowsza - szlak drewnianej architektury sakralnej.

Mazowsze jest niezwykle bogate w przykłady sakralnego budownictwa drewnianego. Na terenie województwa odnotować można ponad 200 godnych uwagi obiektów.

Na obecnym etapie realizacji projektu "Skarbiec Mazowiecki - szlaki turystyczne obiektów sakralnych w Warszawie i na Mazowszu" pragniemy  zachęcić do odwiedzenia i poznania wybranych obiektów.

Na Mazowieckim Szlaku Drewnianej Architektury Sakralnej, któremu nadajemy nazwę Drewniane skarby Mazowsza, będziecie Państwo mogli zwiedzić aż 67 niezwykłych obiektów. Są to w większości mało znane i, choćby z tego powodu, rzadko odwiedzane kościoły i kaplice. Przy typowaniu obiektów braliśmy pod uwagę przede wszystkim ich historię, walory architektoniczne, rolę w lokalnym i ponadlokalnym życiu religijnym. Znajdujące się na szlakach świątynie pozwalają zapoznać się z różnorodnymi, zmieniającymi się w ciągu wieków, formami ich rozplanowania, kształtowania bryły, czy też wyposażenia i zdobienia wnętrza.

Na szlaku Drewniane skarby Mazowsza umieszczone zostały drewniane obiekty sakralne, podzielone na 6 tzw.  pętli: ciechanowską(14 obiektów), ostrołęcką (11), płocką (14), siedlecką (9), warszawską-wschodnią (8) i warszawską-zachodnią (10). W przygotowaniu - pętla radomska (7)

Dla zainteresowanych materiałami drukowanymi wydaliśmy miniprzewodnik "Drewniane skarby Mazowsza" z mapą.

Pierwszy drewniany kościół pw. Wniebowzięcia NMP, św. Apostołów Piotra i Pawła, św. Andrzeja oraz św. Katarzyny ufundował w tym miejscu Piotr Pietkowicz (Pietkiewicz), dworzanin księcia mazowieckiego Janusza I. Parafia węgrowska została erygowana w 1414 r. przez bp. Piotra Pełkę. W tym samym roku książę czerski i warszawski Bolesław IV nadał miejscowości prawo chełmińskie (potwierdził je w 1650 r. król Jan Kazimierz).

Na początku XVI w. powstała świątynia murowana. W czasie reformacji, w 1558 r., kościół przejęli protestanci, którzy zwrócili go katolikom dopiero w 1597 r. W 1703 r. Szwedzi - którzy zajęli Węgrów w czasie wojny północnej - z pomocą węgrowskich protestantów spalili kościół. Na jego zgliszczach wojewoda płocki Jan Bonawentura Krasiński, wybudował nową świątynię, w stylu barokowym, pw. Wniebowzięcia NMP, św. Apostołów Piotra, Pawła i Andrzeja. Konsekracji świątyni dokonał 13 listopada 1707 r. biskup łucki i brzeski Aleksander Benedykt Wyhowski z Wyhowa.

W latach 1707-1839 opiekę nad kościołem sprawowali księża komuniści, zwani bartoszkami. 24 grudnia 1992 r. bp Władysław Jędruszuk podniósł świątynię do rangi kolegiaty.

Szczególnym kultem otaczana jest tu przywieziona z Fatimy statua Matki Bożej Fatimskiej. Dekretem z dnia 28 lutego 1996 r. bp Antoni Dydycz potwierdził istniejący kult Matki Bożej i ogłosił kościół maryjnym sanktuarium diecezjalnym.

 Papież Jan Paweł II 4 kwietnia 1997 r. nadał świątyni godność bazyliki mniejszej.

W ciągu wieków kościół był niejednokrotnie odnawiany z zewnątrz. Były także prowadzone prace konserwatorskie wewnątrz. Ostatnia rewitalizacja została przeprowadzona na początku XXI w.