Drewniane skarby Mazowsza - szlak drewnianej architektury sakralnej.

Mazowsze jest niezwykle bogate w przykłady sakralnego budownictwa drewnianego. Na terenie województwa odnotować można ponad 200 godnych uwagi obiektów.

Na obecnym etapie realizacji projektu "Skarbiec Mazowiecki - szlaki turystyczne obiektów sakralnych w Warszawie i na Mazowszu" pragniemy  zachęcić do odwiedzenia i poznania wybranych obiektów.

Na Mazowieckim Szlaku Drewnianej Architektury Sakralnej, któremu nadajemy nazwę Drewniane skarby Mazowsza, będziecie Państwo mogli zwiedzić aż 67 niezwykłych obiektów. Są to w większości mało znane i, choćby z tego powodu, rzadko odwiedzane kościoły i kaplice. Przy typowaniu obiektów braliśmy pod uwagę przede wszystkim ich historię, walory architektoniczne, rolę w lokalnym i ponadlokalnym życiu religijnym. Znajdujące się na szlakach świątynie pozwalają zapoznać się z różnorodnymi, zmieniającymi się w ciągu wieków, formami ich rozplanowania, kształtowania bryły, czy też wyposażenia i zdobienia wnętrza.

Na szlaku Drewniane skarby Mazowsza umieszczone zostały drewniane obiekty sakralne, podzielone na 6 tzw.  pętli: ciechanowską(14 obiektów), ostrołęcką (11), płocką (14), siedlecką (9), warszawską-wschodnią (8) i warszawską-zachodnią (10). W przygotowaniu - pętla radomska (7)

Dla zainteresowanych materiałami drukowanymi wydaliśmy miniprzewodnik "Drewniane skarby Mazowsza" z mapą.

Jadąc drogą wojewódzką nr 541 z Dobrzynia nad Wisłą do Sierpca, trudno nie zauważyć kościoła, który swój obecny wygląd - przede wszystkim dwuwieżową fasadę o charakterze klasycyzującym - zawdzięcza przebudowie, dokonanej pod koniec XIX w. To także jeden z rzadko spotykanych tego typu obiektów, który jest szalowany deskami układanymi poziomo.

Chociaż pierwsza informacja o parafii pochodzi z 1479 r., kiedy wzmiankowany jest miejscowy proboszcz Szczepan, to jednak powstała ona znacznie wcześniej, zapewne pod koniec XIV w. Wtedy już istniał kościół drewniany pw. śś. Wojciecha i Doroty.

Być może ta właśnie świątynia przetrwała do 2. poł. XVII w., ponieważ nie zachowały się żadne informacje o zbudowanym w tym okresie kolejnym obiekcie. Nowy kościół wystawiono w 1684 r. z fundacji Marcina Mochowskiego i wtedy też, aby uczcić fundatora, zmieniono wezwanie świątyni na św. Marcina. Jeszcze w tym samym roku nowy kościół konsekrował biskup sufragan płocki Stanisław Całowański.

Jak wspomina wizytacja z 1775 r. był to obiekt "mniejszym chórem na wschód słońca postawiony", czyli jego prezbiterium skierowane było na wschód, zatem musiał on być wówczas budowlą orientowaną! Prawdopodobnie podczas gruntownego remontu, który miał miejsce w 1780 r. z inicjatywy wojskiego zawkrzeńskiego Teofila Żółtowskiego, przestawiono kościół o 180 stopni, a trójboczne prezbiterium zakończono ścianą prostą. Przemawia za tym m.in. fakt, że po remoncie konsekracji świątyni (czyli uroczystego poświęcenia przez biskupa nowo powstałej budowli) dokonał w 1783 r. biskup sufragan płocki Wojciech Józef Gadomski.

Jeszcze większych zmian dokonano podczas gruntownego remontu kościoła, przeprowadzonego w 1876 r. Wówczas do nawy od wschodu dodano klasycyzującą dwuwieżową fasadę z portykiem wgłębnym, zwieńczoną trójkątnym szczytem, natomiast od północy przybudowano prostokątną kaplicę.

I już w takim stanie kościół szczęśliwie zachował się do naszych czasów.